tag:blogger.com,1999:blog-33533645925014767912024-03-05T23:53:27.875+01:00Rechtsethiek.nlJuridische beroepsethiek in theorie en praktijkUnknownnoreply@blogger.comBlogger542125tag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-22439088685851688892018-09-18T21:40:00.002+02:002023-01-04T12:32:51.723+01:0059. In hoeverre moet je (juist) als jurist je onthouden van online copyright schendingen?<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_wW3qsCiq_q4x0uy__VcRUIs94Xap9Wd7GfMqfyqkbG-9-hKqErI42YExtpjLgDsKZkwHqwUcj_M5t6MpYSCC3CPHLPahzX2KuWNvoRzsQHCSTZJJgL5lbyTKh4eICAdT4IMF7gHdqlw/s1600/trent-erwin-338084-unsplash.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1069" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_wW3qsCiq_q4x0uy__VcRUIs94Xap9Wd7GfMqfyqkbG-9-hKqErI42YExtpjLgDsKZkwHqwUcj_M5t6MpYSCC3CPHLPahzX2KuWNvoRzsQHCSTZJJgL5lbyTKh4eICAdT4IMF7gHdqlw/s1600/trent-erwin-338084-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
Op internet uiten meerdere advocaten, notarissen en rechters zich via social media. Ze twitteren, hebben een facebookaccount of schrijven bijvoorbeeld voor een weblog. Ook andere juristen laten zich steeds meer gelden op internet. Soms met persoonlijke berichten, soms met berichten over het juridische beroep.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Wat me soms opvalt, is dat sommige juristen er geen moeite mee lijken te hebben om artikelen uit kranten rond te sturen.</b> Soms zijn deze artikelen afkomstig van de originele schrijvers maar soms betreffen dit ook artikelen die rechtstreeks uit een krant overgenomen zijn. Als foto of als tekst. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
We kunnen een dergelijke handeling ten eerste <i>juridisch</i> kwalificeren. Niet zelden zullen we dan moeten concluderen dat sprake is van een copyrightschending. De redactie van de krant - via papier of via de website - geeft duidelijk aan dat artikelen niet zomaar overgenomen mogen worden of vrij mogen worden gedistribueerd. Nu kan het natuurlijk zijn dat de betreffende jurist toestemming heeft gemaakt. <b>Maar desondanks heb ik bij veel van dergelijke berichten mijn twijfel over de juridische geoorloofdheid</b> (terzijde maar een aantal jaren geleden heb ik zelf eens aan een uitgever om toestemming gevraagd een bepaald artikeltje op deze site te zetten en uit alles bleek dat hij niet wist wat hem overkwam; het werkproces was in ieder geval nog niet op dergelijke verzoeken ingericht). </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Laten we nu voor het gemak een casus aannemen waarbij een jurist iets bericht (bijvoorbeeld een tweet met een artikel uit een krant) en dat dit in juridische zin niet geoorloofd is. De vraag is of dit <i>moreel</i> te rechtvaardigen is. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<h2>
Argumenten dat je als jurist online een beetje onrechtmatig mag handelen</h2>
In de praktijk hoor ik van juristen die hier geen kwaad in zien, vaak de volgende argumenten: </div>
<br />
<ul>
</ul><ol style="text-align: left;"><li style="text-align: justify;">Het is een handeling die we meer zien op internet. Ook niet-juristen zondigen.</li><li style="text-align: justify;">(vaak in combinatie met het vorige argument) Dat je jurist bent (iemand is advocaat, rechter, officier van justitie) impliceert niet dat je automatisch / extra de wet altijd moet volgen.</li><li style="text-align: justify;">(vaak in combinatie met het eerste argument) Dat iemand jurist is, doet niet ter zake. Niet zelden kent een account de disclaimer dat de jurist bericht op persoonlijke titel.</li><li style="text-align: justify;">De artikelen worden niet rondgestuurd om hier aan te verdienen maar dienen een hoger doel (acceptatie van een beroepsgroep, relativering van het werk via een stripje, et cetera)</li><li style="text-align: justify;">Copyright is met de komst van internet sowieso (in morele zin) achterhaald. </li></ol><ul>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Met name het derde argument, dat het jurist-zijn niet ter zake is omdat iemand bericht op persoonlijke titel, is een intrigerend argument. Ondanks de persoonlijke insteek zie je namelijk wel dat iemand zijn of haar functie omschrijft (<i>advocaat te, rechter, jurist bij</i>).</div><div style="text-align: justify;"> </div><div style="text-align: justify;">Hoe gangbaar ook, roept dit volgens anderen vraagtekens op. Als je toch op persoonlijke titel bericht waarom is het dan nodig om aan te geven wat je beroep is? De framing heeft in ieder geval plaatsgevonden: lezers zullen de berichten toch (ook) bezien vanuit de context van het beroep. Te meer de keuze om een account of persoon te volgen, zal worden gemaakt op grond van het beroep dat staat aangegeven. Ook zal het beroep vaak terugkomen (in een header, in de nickname, etc). Concreet: indien een notaris op persoonlijke titel bericht op facebook, twitter, etc. geeft de notaris dan ook niet indirect het notariaat / het denken over notarissen vorm?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Het is in ieder geval een interessant dilemma*: in hoeverre mogen (bepaalde) juristen copyrightschendingen maken op twitter, facebook e.d.? Moeten we extra streng zijn?</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Opmerkingen, aanvullingen, andere argumenten, ideeën? Welkom!<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">(* dit dilemma kan zonder problemen worden doorgetrokken naar de juridische onderwijspraktijk. Ik zie vaak juristen-in-opleiding die zonder enige terughoudendheid in presentaties of in werkstukken/scripties/essays allerlei plaatjes opnemen die duidelijk copyright-beschermd zijn. Vaak zijn het de eerste hits in Google).</span><br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-79087052298035725082018-09-14T10:00:00.000+02:002018-11-13T22:11:27.154+01:0058. Moet je zeggen dat je niets gaat doen met een aangifte?<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTmAXZmjA0hIL8X0pAP0QX_ZAsLfWjXWx3PGybrXkKo7x_fUzt8zmrMV6NfraxZ4NK-38d_ToZbmOmKC1iPIAPtBzia1o8K1k19WU6ZMsdTajR7dbkkpVqukI9RZX4nqoxOLcaSyIE6Lw/s1600/john-cameron-757626-unsplash.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTmAXZmjA0hIL8X0pAP0QX_ZAsLfWjXWx3PGybrXkKo7x_fUzt8zmrMV6NfraxZ4NK-38d_ToZbmOmKC1iPIAPtBzia1o8K1k19WU6ZMsdTajR7dbkkpVqukI9RZX4nqoxOLcaSyIE6Lw/s1600/john-cameron-757626-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<a href="http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/3509707/2013/09/14/Politie-erkent-fout-bij-moord.dhtml" target="_blank">In een oud artikel in het Algemeen Dagblad lezen we</a> dat Minister Opstelten het "<i>vreselijk</i>" vindt dat een 19-jarige Zweedse vrouw is vermoord ondanks dat ze aangifte had gedaan van bedreiging door haar ex-vriend. De minister eiste opheldering maar de krant weet al te melden dat de aangifte op een stapel belandde.<br />
<br />
Nu verbaast me het laatste niet. Een aantal keren heb ik zowel slachtoffers als politie-agenten gesproken die hun zorgen uitspraken over de weinige acties die worden genomen bij bedreiging en (kleine) mishandeling. Slachtoffers zien niets gebeuren met hun aangifte en politie-agenten moeten voorrang geven aan andere zaken. Een tekort aan middelen, aan agenten, maakt het niet mogelijk om verder onderzoek te doen.<br />
<br />
De politie-woordvoerder in de zaak van de 19-jarige Zweedse vrouw is hier minder duidelijk over. Enerzijds geeft de woordvoerder aan dat de politie "de procedure heeft gevolgd". Zaken blijven liggen omdat andere zaken een hogere prioriteit hebben. Dit bevestigt mijn vermoeden. Personeelstekort bij de politie staat een goede afhandeling in de weg maar we hebben hier wel beleid "opgemaakt". Anderzijds zegt de politiewoordvoerder dat "<i>doorgaans een aanhouding wel gebruikelijk is in soortgelijke zaken waarbij forse bedreigingen worden geuit.</i>"<br />
<br />
De vraag die hiermee onbeantwoord blijft, is in hoeverre de politie dit soort zaken nu echt aanpakt of dat aangiftes blijven liggen (op zich al eufemistisch, want dit veronderstelt dat zaken nog wel opgepakt kunnen worden en dat is maar de vraag). Zou het de politie-woordvoerder niet sieren als hier gewoon duidelijkheid over komt? Dat de politiewoordvoerder enkel had gezegd: "<i>Jammer, maar wij hebben niet de capaciteit om mensen - vaak vrouwen - in deze situatie bescherming te bieden?</i>" Of "<i>Het echte probleem is personeelstekort maar dat is een politieke keuze.</i>"<br />
<br />
Dit geldt misschien nog meer voor de minister. Minister Opstelten noemt het voorval <i>vreselijk</i> terwijl het mogelijk (weloverwogen) beleid/procedure is. Gaat dit samen? Ik vermoed dat er "aanpassingen van de prioriteitstelling bij dit soort gevallen" worden aangekondigd. Misschien komt er een herverdeling van middelen. Maar leidt dit niet enkel tot frustratie op andere dossiers? <a href="http://nos.nl/artikel/551006-politie-nu-grootste-werkgever.html" target="_blank">De politie heeft defensie ingehaald als grootste werkgever</a>, maar onbeantwoord blijft of de politie groot genoeg is. Wat is groot genoeg? En ten opzichte van wat? Hoe verhoudt dit zich tot (goede) zorg? Van onderwijs? Van wat we kunnen aftrekken aan belasting?<br />
<br />
In hoeverre moet een minister een illusie in stand houden dat de burger in een rechtsstaat altijd beschermd wordt? Dat <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/03/leestip-nrcnext-rob-wijnberg-over.html" target="_blank">dit dilemma onoplosbaar is</a>? In hoeverre <a href="http://www.omroepbrabant.nl/?news/199231752/Minister+Opstelten+laat+onderzoeken+waarom+aangifte+Saga+Backman+maand+bleef+liggen.aspx" target="_blank">kan de CDA'er Madeleine van Toorenburg </a>de minister echt <i>verantwoordelijk stellen</i> voor de capaciteit van de politie? Het bevestigt de illusie dat de minister het kan oplossen.<br />
<br />
Politie-agenten die geen hulp kunnen bieden en daarom gefrustreerd aangiftes opnemen en slachtoffers die zich niet beschermd voelen. Het kan misschien niet anders. Helemaal gezien de financiële situatie. Het wordt echter zelden uitgesproken. Moet je het echter wel zeggen?Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-39705562772333700292018-08-14T14:02:00.000+02:002018-11-13T21:53:47.095+01:00Het verschil tussen moraal en ethiek<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMnAnk1klcWHa1bQeHqLvS7a4TEg2qRhT5yVwjJf0O0C9g8Thax17FOKfajnu18E7j6ZR9nP2WOV5v60BSULeF8rkDO3DNVSOl1NMJ8N6cUx5km7fGu-nDFc-Dc8UVkJBrVPWEtGj6yeI/s1600/robert-bye-431762-unsplash.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMnAnk1klcWHa1bQeHqLvS7a4TEg2qRhT5yVwjJf0O0C9g8Thax17FOKfajnu18E7j6ZR9nP2WOV5v60BSULeF8rkDO3DNVSOl1NMJ8N6cUx5km7fGu-nDFc-Dc8UVkJBrVPWEtGj6yeI/s1600/robert-bye-431762-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<i><b>In deze posting zal ik het verschil tussen <u>moraal</u> en <u>ethiek</u> uitleggen. Zoals je <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/09/verschil-morele-en-juridische-oordelen.html">eerder hebt kunnen lezen</a>, gebruiken sommige mensen deze begrippen door elkaar: <u>morele oordelen en </u><u>ethische oordelen</u> zijn voor hen hetzelfde. Dit kan de indruk wekken dat dat er geen verschil is tussen het begrip "ethiek" en het begrip "moraal". Dat is echter niet correct. Formeel is er namelijk wel een verschil tussen moraal en ethiek. </b></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<a name='more'></a><b>Het verschil tussen moraal en ethiek </b></div>
<div style="text-align: justify;">
Het formele verschil tussen <i>moraal</i> en <i>ethiek</i> kun je als volgt samenvatten:<br />
<br /></div>
<hr />
<br />
<div style="text-align: center;">
<b>ETHIEK </b></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 16px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 16px;">↓</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 16px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<i>bestudeert en bevraagt kritisch en systematisch </i></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 16px;">↓</span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<b>MORAAL</b></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 16px;">↓</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 10pt; line-height: 16px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<i>Is het samenhangend geheel van opvattingen dat een persoon of groep personen als leidraad hanteert om als mens goed (samen) te leven of juist te handelen.</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<hr style="text-align: start;" />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>In het dagelijks leven versus de formele definitie</b></div>
<div style="text-align: justify;">
In het dagelijks leven worden de begrippen “ethisch juist handelen” en “moreel juist handelen” dus vaak door elkaar gebruikt. In het normale taalgebruik wordt met de uitdrukkingen dan hetzelfde bedoeld. In het schema zie je echter dat ethiek formeel de kritische, systematische studie is naar wat we nu precies als onze moraal beschouwen en zouden moeten beschouwen. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Binnen de ethiek wordt de moraal dus bestudeerd. Met andere woorden: binnen de ethiek wordt nagedacht over wat mensen een goed leven of de juiste manier van handelen vinden of zouden moeten vinden. Dit kan gericht zijn op de moraal in het algemeen (wanneer handelt de mens juist en wanneer kun je spreken van een goed menselijk leven) als gericht zijn op een specifieke context. Bijvoorbeeld als we nadenken over wat een juridisch medewerker een goed juridisch medewerker maakt. Op deze site zal ik soms ook de begrippen moreel en ethisch – gelijk aan de praktijk – voor de leesbaarheid soms door elkaar heen gebruiken maar helemaal correct is dit niet.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Ethiek begint met het stellen van vragen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Als gezegd, denkt de ethiek op een systematische en kritische wijze na over wat we tot onze moraal beschouwen of zouden moeten beschouwen. Dit nadenken begint in de praktijk met het stellen van de juiste vragen aan elkaar (of aan jezelf). <i>Een morele vraag is een vraag die zich richt op hoe wij mensen een goed leven kunnen leiden en wat hierbij een juiste manier van handelen vinden.</i> Morele vragen kunnen we onder andere onderscheiden van <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/09/verschil-morele-en-juridische-oordelen.html">esthetische, financieel/economische, juridische en feitelijke vragen</a>. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Als je trouwens wilt weten wat kritisch denken of een kritische houding precies is, dan adviseer ik je <a href="http://www.kritischehouding.nl/" target="_blank">om dit weblog te raadplegen</a>. Onthoud voorlopig dat een kritische houding een onderzoekende houding is waarbij je zelfstandig, onafhankelijk maar ondertussen ook open de ideeën van anderen aftast. Deze houding staat centraal op dit blog.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<b>Ethiek in het dagelijks (vrije) leven</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu hebben we dagelijks met ethiek te maken. Veel ervaringen geven we namelijk een morele kleuring. Over onze eigen handelingen of handelingen van anderen vellen we dan, vooraf of achteraf, een moreel oordeel. We spreken dan in termen van moeten of behoren. Bijvoorbeeld via uitspraken als: “Die jurist behoorde deze kindermishandeling te melden.” of “Een juridisch-medewerker moet altijd overwerken als dit door een senior gevraagd wordt”. Dit zijn morele uitspraken omdat de persoon die dit stelt hiermee aangeeft wat volgens hem goede juristen of goede juridisch-medewerkers zijn.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Je merkt dat ethiek en moraal het menselijk handelen raakt. Hierin zie je een verschil met het handelen van dieren. Binnen de ethiek wordt wel nagedacht over hoe met dieren moet worden omgegaan maar een dier zelf zal niet verweten kunnen worden dat het zich onethisch gedraagt. Kun je de tijger verwijten dat het een reetje opeet? <i>Hiervoor ontbreekt een bepaald (zelf)bewustzijn en vrijheid bij dieren.</i> </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Enkel over menselijke handelingen kunnen we speken van moeten of behoren. Enkel mensen hebben de vrijheid om keuzes te maken. Nu is er wel een grijs gebied. Neem een uitspraak: “Een hond mag nooit kinderen bijten”. Is hier sprake van een moeten bij dieren? Dit lijkt inderdaad het geval. Maar wat met de uitspraak eigenlijk wordt gezegd is: “Iedere baas moet voorkomen dat zijn of haar hond kinderen bijt.” Morele vragen richten zich dan ook enkel op mensen: ”Moet een baas te allen tijde voorkomen dat zijn of haar hond een kind bijt of hebben de ouders van het kind ook een bepaalde verantwoordelijkheid?”</div>
<div>
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-4968939578550461382018-05-21T15:35:00.000+02:002018-11-14T09:37:55.225+01:00Kaptein: ons gebrekkig oordeelsvermogen (DSB)<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSWhcwwHw2rw_irShRT6V1NLTwAWX9SZG0YHjumZ-xxlg0igQJnEaSKSqTSMSmtLZdpcYZ58lJuc6gnsu04pVt9FYvgsqZLk0gp1sLXRpIU6ERMG12DGOaaw34TSMxBLFLhZ9Epp59pfQ/s1600/ryoji-iwata-474369-unsplash.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1068" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSWhcwwHw2rw_irShRT6V1NLTwAWX9SZG0YHjumZ-xxlg0igQJnEaSKSqTSMSmtLZdpcYZ58lJuc6gnsu04pVt9FYvgsqZLk0gp1sLXRpIU6ERMG12DGOaaw34TSMxBLFLhZ9Epp59pfQ/s1600/ryoji-iwata-474369-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
Helaas is onze oordeelsvorming soms niet goed. Dit geldt trouwens niet enkel voor de morele oordelen die we maken. Ook de financiële oordelen als bijvoorbeeld de juridische oordelen die we maken kunnen niet goed zijn. <b>Juristen zijn helaas hier niet van uitgezonderd: ook zij kunnen een slecht oordeel vellen.</b><br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
Bijvoorbeeld indien de jurist niet alle feiten kent en op basis hiervan tot een verkeerde conclusie komt. Iemand stelt dat sprake is van <i>diefstal</i> terwijl de persoon in kwestie een alibi had.</blockquote>
<br />
De vraag is echter wat onder een niet goed oordeel kan worden verstaan.<br />
<br />
<b>Het niet juiste oordeel vs het niet goede oordeel </b><br />
Om te kunnen begrijpen wat onder een niet goed oordeel kan worden verstaan, is het waardevol om een verschil te maken tussen niet juist oordelen en niet goed oordelen. Om vast te stellen of iemand of jij <i>goed oordeelt</i>, kijk je naar het <u>proces van oordelen</u>.<br />
<br />
<b>Je kunt spreken van een goed proces indien iemand zelfstandig op basis van volledige informatie (helder, aanvaardbaar, relevant en toereikend), bij volle verstand - dus niet gehinderd door enige cognitieve valkuil zoals bijvoorbeeld het toegeven aan groepsdruk - en zonder drogredenen tot een oordeel komt.</b><br />
<br />
Wat uiteindelijk het oordeel is, doet verder niet ter zake. Van een <i>juist oordeel</i> is daarentegen sprake als het oordeel ook juist is, met andere woorden wanneer het moreel, juridisch of bijvoorbeeld financieel juist (<a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/09/verschil-morele-en-juridische-oordelen.html">natuurlijk afhankelijk van het soort oordeel</a>). Je kijkt dan ook naar de inhoud van het oordeel. Het oordeel is juist indien de uitkomst is zoals het moet zijn [1].<br />
<br />
De meerwaarde van deze tweedeling is dat het je laat inzien dat je om twee redenen het met iemand niet eens kunt zijn.<br />
<ol>
<li>Dit kan ten eerste voortkomen uit een gebrekkig oordeelsvermogen van de ander. Iemand oordeelt bijvoorbeeld over jou zonder alles te weten. Je kunt dan spreken van een <i>niet goed oordeel</i>.</li>
<li>Maar iemand kan ook op basis van een goede afweging, dus op basis van dezelfde, volledige informatie e.d., tot een ander oordeel komen. Het oordeel is dan - in jouw ogen - <i>niet juist</i>. De ander heeft er goed over nagedacht, mag dan goed geïnformeerd zijn, et cetera, maar hij heeft het niet juist: je bent het niet met hem eens.</li>
</ol>
<br />
<b>Niet goed oordelen volgens Kaptein: onvolledig oordelen</b><br />
Voor een nog beter begrip van de feilbaarheid van het menselijk oordeelsvermogen - in de zin van goed oordelen - is vervolgens de indeling van Kaptein prettig. De indeling die hij gebruikt, laat zich makkelijk vertalen en terugzien in de praktijk. Onze oordelen kunnen volgens Kaptein (2011) [2] om drie redenen onvolledig, en dus niet goed, zijn, namelijk omdat we:<a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=3353364592501476791#_ftn1" name="_ftnref1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""></a>
<br />
<ol>
<li>Niet inzien – <b>blind</b> zijn voor – wat er precies
speelt in een casus. Om te beginnen is hier sprake van als iemand niet alle ins
en outs van een situatie kent maar toch een oordeel velt. Sprake is van een <i style="mso-bidi-font-style: normal;">kennistekort</i>. Indien dat het geval is,
kun je al niet van een juist oordeel spreken. Hiervan is ook sprake als iemand
niet inziet dat hij niet deugdelijk argumenteert. Daarnaast kan meer in het
bijzonder vergeten worden dat iedere handelingssituatie ook een morele kant
kent. Iedere keuze die je maakt zegt namelijk ook iets over wat jij goed
(samen) leven vindt. Hiervoor kunnen we ook blind zijn. Ten derde kun je spreken van een bepaalde vorm van morele blindheid als je
het lastig vindt om in te leven in de situatie van de ander. Pas als je iets
zelf ervaart, zul je soms merken dat je oorspronkelijke houding of mening tekortschiet.
Zo worden veel mensen pas donor – en ontwikkelen een duidelijke mening hierover
– als iemand in zijn of haar omgeving een donororgaan nodig heeft. </li>
<li>Niet durven te uiten wat we (in morele zin)
vinden. Veel mensen vinden het lastig om het eigen (morele) oordeel dat ze
hebben uit te dragen. Vaak vinden ze het zelfs al lastig om twijfel uit te
spreken. Met name in groepen voelen veel mensen zich onzeker en volgen ze de
groepsmening. Sprake is dan van een vorm van morele <b>stomheid</b>. Met name bij aanwijsbaar
immoreel handelen zie je vaak dat mensen in de omgeving dit wel hadden
geconstateerd maar niet hier iets van durfden te zeggen. Bang dat ze zijn voor
baanverlies of gezichtsverlies of...</li>
<li>Niet willen horen wat anderen zeggen (<b>doofheid</b>). Onderzoek laat zien dat
mensen het lastig vinden om hun oordeel bij te stellen zelf als anderen met
goede, afwijkende argumenten komen. Ze staan niet op een juiste manier open
voor de ander. Met name in een hiërarchische context – neem een ervaren
advocaat die de mening van een beginnend juridisch medewerker aanhoort – zie je
dat mensen geneigd zijn om zich af te sluiten voor kritiek. Hoe juist ook. Andersom
kan trouwens ook: dat mensen juist te makkelijk luisteren naar wat anderen zeggen.</li>
</ol>
<br />
Een specifieke vorm van gebrekkig oordeelsvermogen is als iemand rationaliseert. Hier zal ik later meer over schrijven. Binnen het recht kan deze menselijke neiging namelijk tot zeer vervelende uitkomsten leiden.<br />
<div style="mso-element: footnote-list;">
<br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<br />
[1] Of dat ooit mogelijk is, wordt door sommige filosofen bestreden. Een
ander vraagstuk is of een oordeel ooit goed gemaakt kan zijn terwijl de
uitkomst niet de juiste zou zijn. Ruim 2000 jaar geleden betoogde Socrates reeds - zoals beschreven door Plato - dat dit niet mogelijk is.<br />
[2] Deze indeling in (morele) doofheid, stomheid en blindheid is afkomstig van Kaptein, M., <i>Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen - 52 bespiegelingen over ethiek op het werk</i>, Business Contact (2011). Wel is de definitie van blindheid bij Kaptein beperkter, namelijk enkel gericht op het niet inzien dat er iets moreels op het spel staat. <a href="http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2117396" target="_blank">Een verkorte, Engelstalige versie is vrij te downloaden</a>.</div>
</div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>NL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
</style>
<![endif]-->Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-33850017154982418382017-10-01T22:10:00.001+02:002023-01-04T13:14:47.333+01:00De verdediging van Robert M.: 10 ethische kwesties<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcImGrUy7qTN4Ygt2-lmTyIffUUJQpkrJOO9wrtxYCiByrqLoMRgfJJvPA9-zgSgk6U9afHXndMsmCg3nhMFviTbHn2-7EpBYfcJuSbyGBXLJ-nmmzbNrxkDJCAXx2KVuLhtHtnXZBFhY/s1600/jeanne-rouillard-43967-unsplash.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcImGrUy7qTN4Ygt2-lmTyIffUUJQpkrJOO9wrtxYCiByrqLoMRgfJJvPA9-zgSgk6U9afHXndMsmCg3nhMFviTbHn2-7EpBYfcJuSbyGBXLJ-nmmzbNrxkDJCAXx2KVuLhtHtnXZBFhY/s1600/jeanne-rouillard-43967-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
De documentaire van <a href="http://dokument.ncrv.nl/" target="_blank">NCRV Dokument</a> over de advocaten die Robert M. hebben verdedigd, is een aanrader voor iedereen die jurist is of hiervoor in opleiding is. <i>De verdediging van Robert M.</i> geeft een uniek verslag van de grootste zedenzaak uit de Nederlandse geschiedenis vanuit het perspectief van de advocaten van de hoofdverdachte. Dat Robert M. recht heeft op verdediging is voor Wim Anker en Tjalling van der Goot een uitgemaakte zaak. Dat zij die verdediging zo goed mogelijk moeten voeren staat voor hen eveneens buiten kijf. Ondertussen zien we dat de zaak een emotionele uitputtingsslag is voor alle betrokkenen. </div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Uitzending</b><br />
Vooraf aan de uitzending zaten de advocaten bij De Wereld Draait Door. Het interview geeft al een goed beeld van de ideeën van de advocaten (tip: terugzoeken via de NPO). De documentaire zelf is vervolgens <a href="https://www.2doc.nl/documentaires/2013/09/verdediging-van-robert-m.html" target="_blank">hier terug te kijken</a>.</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Mogelijke ethische kwesties voor advocaten in grote zedenzaken</b><br />
In de aflevering zijn een aantal interessante dilemma's / ethische kwesties te herkennen die bij zedenzaken. van deze proportie zich kunnen voordoen. Hierbij een overzicht (waarmee ik trouwens niet wil zeggen dat deze kwesties zich ook concreet in de zaak Robert M. hebben voorgedaan of dat de advocaten in kwestie niet juist hebben gehandeld; eerder het tegenovergestelde): </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div>
<ol>
<li style="text-align: justify;">Ga je als advocaat iemand verdedigen als dit je eigen veiligheid in gevaar brengt?</li>
<li style="text-align: justify;">Ga je wel of niet van concrete bedreigingen aangifte doen? Verandert dit als dit zelfs concrete doodsbedreigingen betreffen?</li>
<li style="text-align: justify;">In hoeverre moet je als advocaat een documentaire over je werk laten maken (ook als je weet dat <a href="https://twitter.com/Liedeke83/status/385111606067490816" target="_blank">kijkers</a> mogelijk geraakt zullen zijn bij het zien van de persoon die je bijstaat, i.c. Robert M. en dit dus ook de ideeën over je cliënt nog verder zal gaan vormen)? Past dit een advocaat?</li>
<li style="text-align: justify;">In hoeverre voorkom je dat het oppakken van een publiciteitszaak ten koste gaat van andere reguliere zaken van je kantoor?</li>
<li style="text-align: justify;">Moet je wel een zaak oppakken als je weet dat je "tegenstander" - bij strafzaken het openbaar ministerie - meer tijd heeft om de zaak op te pakken?</li>
<li style="text-align: justify;">Natuurlijk het meest vanzelfsprekende dilemma: wil je iemand als Robert M. sowieso wel verdedigen (gezien hetgeen waarvan hij verdacht werd en gezien de beelden)?</li>
<li style="text-align: justify;">Hieraan gerelateerd (en dit is zeker geen kritiek op de betreffende advocaten): moet je wel beginnen met het bijstaan van (een) Robert M. als je niet weet wat een zaak in emotionele zin met je (mogelijk) gaat doen?</li>
<li style="text-align: justify;">Welke middelen zet je in om een cliënt van een honger- en dorststaking af te brengen? Moet je je cliënt altijd als autonoom subject blijven behandelen of mag je sturen als dit nodig is voor diens gezondheid?</li>
<li style="text-align: justify;">In hoeverre past het een advocaat / professional als je met anderen (bijvoorbeeld een barman) over een zaak praat? (zelfs als dit bewust is gezien de camera en je weet dat het uitgezonden wordt)<br /></li>
<li style="text-align: justify;">Moet je alle beelden volledig zien - je weet maar nooit of je belangrijk bewijs mist - of volstaat een selectie?</li>
</ol>
</div>
<div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Veel interessante kwesties om te bespreken en om over na te denken. Mijn dank dan ook aan de advocaten voor het geven van dit inzicht! </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
En complimenten aan het kantoor. Of zoals ik las:</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div>
<blockquote class="twitter-tweet">
<div style="text-align: justify;">
Prachtkantoor dat <a href="https://twitter.com/search?q=%23Anker&src=hash">#Anker</a> & Anker. Ieder ruimt na vergadering keurig eigen koffiekopje op. Dat zag ik Moszkowicz niet doen. <a href="https://twitter.com/search?q=%23dokument&src=hash">#dokument</a></div>
<div style="text-align: justify;">
— Paul Netten (@Paul_0110) <a href="https://twitter.com/Paul_0110/statuses/385116997010595840">October 1, 2013</a></div>
</blockquote>
<script async="" charset="utf-8" src="//platform.twitter.com/widgets.js"></script>
</div>
</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Aanvullingen, opmerkingen welkom!</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-42932761901732992222016-01-17T15:59:00.007+01:002023-01-17T16:03:50.997+01:00Colofon / copyright<p>Het eBook <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">is een uitgave
van en geschreven voor <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Rechtsethiek.nl</i></span>
</p><p align="left" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 10pt; text-align: left;"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Het eBook (of artikelen uit het boek) is vrij
te gebruiken, mits voorzien van de juiste bronvermelding: Redactie Rechtsethiek, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Juridische beroepsethiek in de praktijk</i>,
Rechtsethiek.nl. Het is niet toegestaan om zonder instemming het boek
commercieel te exploiteren. <a href="https://www.rechtsethiek.nl/1980/12/onderstaande-bepalingen-hebben-tot-doel.html">Zie verder deze pagina met copyright-informatie.</a><br /></span></p>
<p align="left" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 10pt; text-align: left;"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Voor de teksten die overgenomen
zijn uit andere boeken, tijdschriften, kranten e.d. heeft de schrijver (waar
mogelijk) toestemming gevraagd bij de diverse rechthebbenden en zijn deze onder
bronvermelding overgenomen. Als u vindt dat een bijdrage desondanks ten
onrechte is overgenomen, verzoeken wij u zo spoedig mogelijk contact met ons op
te nemen zodat wij dit kunnen herstellen/wijzigen. Voor het overnemen van
passages met inhoud van andere rechthebbenden wordt verzocht contact op te
nemen met de desbetreffende copyrighthouder.</span></p>
<p align="left" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 10pt; text-align: left;"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Kennis is er om te
delen, kritisch te bestuderen en om ons leven te verrijken. Niet om te
bezitten. Mag inspanning echter beloond worden? Als u dit boek gebruikt en/of
waardeert, dan zou de schrijver het waarderen als u een bijdrage – bijvoorbeeld
van het bedrag van een gewoon boek – overmaakt aan een goed doel. Bijvoorbeeld naar <a href="https://lawyersforlawyers.org/" target="_blank">Lawyers for lawyers</a>.<br /></span></p>
<p align="left" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 10pt; text-align: left;"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Hoewel dit boek met
veel zorg is samengesteld, aanvaardt de schrijver noch de organisaties waaraan
de schrijver verbonden is enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele
fouten en/of onvolkomenheden in of door domweg door toepassing van dit boek. Het is in eerste instantie ter inspiratie. </span></p>
<p align="left" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 10pt; text-align: left;"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Voor vragen,
aanvullingen, meer informatie/uitwerkingen en/of opmerkingen over of het
opnemen van delen in andere uitgaven: contact via: </span><a href="http://www.rechtsethiek.nl"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">www.rechtsethiek.nl</span></a><span style="mso-bidi-font-weight: bold;"> (zie contact).</span></p>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-9391871694373368962015-12-08T10:26:00.000+01:002018-11-14T09:49:02.722+01:00Overzicht met positieve waarden<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhiQ_LNFORoTVNbnOHPZtVhwV2LLxvtoH409_y6AIHAC5uiSGix34MENzBdNaomgf1VfIwTPKIelcXGyBik31tpxrvOT1yuHd34sHqVg0lLkdIMIb6Q2RNZxJTXaTBMtV_1DDXOZfhGaf8/s1600/anthony-garand-500755-unsplash.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1068" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhiQ_LNFORoTVNbnOHPZtVhwV2LLxvtoH409_y6AIHAC5uiSGix34MENzBdNaomgf1VfIwTPKIelcXGyBik31tpxrvOT1yuHd34sHqVg0lLkdIMIb6Q2RNZxJTXaTBMtV_1DDXOZfhGaf8/s1600/anthony-garand-500755-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
Een debat over waarden en normen kunnen we enkel voeren als we duidelijk hebben wat deze begrippen inhouden. In deze post een uiteenzetting over waarden. Wat is nu de betekenis van een waarde? Een <i>waarde</i> is een betekenisgevend ideaal of motief wat nagestreefd wordt of moet worden (bijvoorbeeld ter uitoefening van een bepaalde professie als advocaat of arts). Uit deze waarden (vaak positief verwoord) volgen vervolgens allerlei concrete normen (vaak negatief verwoord): iemand moet x doen, mag niet y doen, et cetera). <i>Normen</i> zijn concrete gedragsregels, soms beschreven, soms niet, die we elkaar opleggen. Zo volgt uit de waarde <i>veiligheid</i> de concrete norm aan toezichthouders om een helm te dragen als ze een bouwplaats inspecteren.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Maar welke waarden zijn er nu? Hieronder vind je een uitgebreide lijst met <i>voorbeelden van waarden</i> waarbij het begrip "waarde" in brede zin is ingevuld. Daaronder nog een kleine toelichting.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Aanvullingen zijn welkom!</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Waarden voorbeelden:</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Aanwezigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Aanzien</div>
<div style="text-align: justify;">
Actief zijn (doen)</div>
<div style="text-align: justify;">
Afwisselend</div>
<div style="text-align: justify;">
Agressiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Anonimiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Assertiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Autonomie</div>
<div style="text-align: justify;">
Avontuurlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bedrijvigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Befaamdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Begeerlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Begrip</div>
<div style="text-align: justify;">
Behoudenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bekendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bekoorlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bekwaam</div>
<div style="text-align: justify;">
Beleven</div>
<div style="text-align: justify;">
Beleefdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bereidheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beroemdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beschaafdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beschikbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Besluitend</div>
<div style="text-align: justify;">
Betaalbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Betekenisgevend</div>
<div style="text-align: justify;">
Betrokkenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Betrouwbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bezit</div>
<div style="text-align: justify;">
Bijdragend</div>
<div style="text-align: justify;">
Blijdschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Boosheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Burgerschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Cachet</div>
<div style="text-align: justify;">
Celebriteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Charisma</div>
<div style="text-align: justify;">
Chic</div>
<div style="text-align: justify;">
Competitie</div>
<div style="text-align: justify;">
Concentratie</div>
<div style="text-align: justify;">
Confidentialiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Controle</div>
<div style="text-align: justify;">
Coöperatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Creativiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Dapperheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Democratie</div>
<div style="text-align: justify;">
Deskundigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Dienstbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Distinctie</div>
<div style="text-align: justify;">
Duidelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Dynamiek</div>
<div style="text-align: justify;">
Educatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Eensgezindheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Eenstemmigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Eenvoudigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Eer</div>
<div style="text-align: justify;">
Eerbied</div>
<div style="text-align: justify;">
Efficiency</div>
<div style="text-align: justify;">
Elegantie</div>
<div style="text-align: justify;">
Enthousiasme</div>
<div style="text-align: justify;">
Erkenning</div>
<div style="text-align: justify;">
Esthetisch</div>
<div style="text-align: justify;">
Evenwicht</div>
<div style="text-align: justify;">
Excelleren</div>
<div style="text-align: justify;">
Expressiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Faam</div>
<div style="text-align: justify;">
Fatsoen</div>
<div style="text-align: justify;">
Felheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Finaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Flexibiliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Flinkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geduld</div>
<div style="text-align: justify;">
Geestdrift</div>
<div style="text-align: justify;">
Geheimhouding</div>
<div style="text-align: justify;">
Gehoorzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gelijkwaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geloof</div>
<div style="text-align: justify;">
Geloofwaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geluk</div>
<div style="text-align: justify;">
Gemeenschappelijkeheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Genegenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Genialiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Gevatheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geweten</div>
<div style="text-align: justify;">
Gezelligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gezondheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Glorie</div>
<div style="text-align: justify;">
Goedheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Goedkeuring</div>
<div style="text-align: justify;">
Groepswerk</div>
<div style="text-align: justify;">
Grootheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Handigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hardheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Heerlijkleid</div>
<div style="text-align: justify;">
Heusheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hevigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hiërarchie</div>
<div style="text-align: justify;">
Hoffelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hoop</div>
<div style="text-align: justify;">
Humor</div>
<div style="text-align: justify;">
Ijverigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Informeel</div>
<div style="text-align: justify;">
Integriteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Intensiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Juistheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Kameraadschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Kennis</div>
<div style="text-align: justify;">
Klasse</div>
<div style="text-align: justify;">
Kwaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Leefbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Liefdadigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Liefelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Liefde</div>
<div style="text-align: justify;">
Lof</div>
<div style="text-align: justify;">
Lol</div>
<div style="text-align: justify;">
Loyaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Luister</div>
<div style="text-align: justify;">
Macht</div>
<div style="text-align: justify;">
Matigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Menselijkheid/Medemenselijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Mensgerichtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Menswaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Naam</div>
<div style="text-align: justify;">
Nauwkeurigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Netheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Nut</div>
<div style="text-align: justify;">
Nuttigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onafhankelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onbaatzuchtigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onbedorvenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Ondernemerschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Onpartijdigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Ontplooien</div>
<div style="text-align: justify;">
Ontspanning</div>
<div style="text-align: justify;">
Openheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Oplettendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Overgave</div>
<div style="text-align: justify;">
Passiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Patriotisme</div>
<div style="text-align: justify;">
Penaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Pittigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Plezier</div>
<div style="text-align: justify;">
Plichtsbetrachting</div>
<div style="text-align: justify;">
Politesse</div>
<div style="text-align: justify;">
Prestatiegericht</div>
<div style="text-align: justify;">
Privacy</div>
<div style="text-align: justify;">
Pro-activiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Professionaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Publieke verantwoordelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Punctualiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Rechtsstatelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Rechtvaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Redelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Rust</div>
<div style="text-align: justify;">
Saamhorigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Samenwerking</div>
<div style="text-align: justify;">
Schoonheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Sierlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Sluwheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Snelheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Solidariteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Spontaniteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Stabiliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Standvastigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Stiptheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Structuur</div>
<div style="text-align: justify;">
Suaviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Synergisme</div>
<div style="text-align: justify;">
Talent verwezenlijken</div>
<div style="text-align: justify;">
Tenaciteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Tevredenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Toegankelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Toewijding</div>
<div style="text-align: justify;">
Tolerantie</div>
<div style="text-align: justify;">
Traditioneel</div>
<div style="text-align: justify;">
Transparantie</div>
<div style="text-align: justify;">
Trouw</div>
<div style="text-align: justify;">
Uitdagendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Uiterlijk</div>
<div style="text-align: justify;">
Uitgelatenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Unanimiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Uniformiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Urbaniteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Vaderlandsliefde</div>
<div style="text-align: justify;">
Vakmanschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Vastberadenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vasthoudendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Veiligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Veranderlijk</div>
<div style="text-align: justify;">
Verantwoordelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verbetenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verbinding</div>
<div style="text-align: justify;">
Verfijning</div>
<div style="text-align: justify;">
Vergevingsgezindheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vermaak</div>
<div style="text-align: justify;">
Vermaardheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vernieuwend</div>
<div style="text-align: justify;">
Verrassend</div>
<div style="text-align: justify;">
Verstandhouding</div>
<div style="text-align: justify;">
Vertrouwelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verwennen</div>
<div style="text-align: justify;">
Verworvenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vlijt</div>
<div style="text-align: justify;">
Voldoening</div>
<div style="text-align: justify;">
Volharding</div>
<div style="text-align: justify;">
Voorbereid zijn</div>
<div style="text-align: justify;">
Voorkomendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vooruitgang</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrede</div>
<div style="text-align: justify;">
Vriendelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vriendschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrijheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrolijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Waarderend</div>
<div style="text-align: justify;">
Waardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Wedijver</div>
<div style="text-align: justify;">
Weldadigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welgemanierdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Wellevendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Weloverwogenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welvaart</div>
<div style="text-align: justify;">
Welvoeglijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welwillendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Werkzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Wijsheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zachtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zekerheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbepaling</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbeheersing</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbeschikking</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfcontrole</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfredzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfstandigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfverwezenlijking</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelf-zijn</div>
<div style="text-align: justify;">
Zorgzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zorgvuldigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zwierigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
In deze lijst zijn zo veel mogelijk positieve idealen opgenomen al kan over bepaalde waarden worden gediscussieerd of deze altijd positief bijdragen aan het menselijk leven. Het streven naar zorgvuldigheid is goed. Maar kun je ook niet te veel streven naar zorgvuldigheid? En is vaderlandsliefde positief?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Misschien moeten we Aristoteles volgen die waarden bezag vanuit de deugdontwikkeling. Een deugd is een karaktereigenschap waardoor je het goede doet. Bij Aristoteles ligt het juiste deugd-ideaal waar we naar moeten streven zijn in het midden. Een ideaal tussen te veel en te weinig. Voor een advocaat is het een goede karaktertrek om confidenteel te (willen) zijn. Dit is te koppelen aan de waarde confidentialiteit: een waarde die past bij de goede uitoefening van het beroep van advocaat. Maar er zijn gevallen denkbaar waarbij ook van de advocaat openheid wordt verwacht. Dit is niet voor niets opgenomen in de Gedragsregels Advocatuur. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ook voor veel waarden geldt dus: teveel is ook niet goed? Een aantal waarden benoemt in ieder geval ook een midden. Bijvoorbeeld dapperheid: dit zit tussen lafheid en overmoed. Kun je ook te dapper zijn? Niet als we dapperheid niet verwarren met onbezonnenheid.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Daarnaast is het belangrijk om in te zien dat waarden kunnen conflicteren waardoor het lastig te bepalen is wat het goede nu is. We spreken dan van een <i>moreel dilemma</i>. Een voorbeeld. Een advocaat wil in een specifiek geval enerzijds vertrouwelijk omgaan met de gegevens van een cliënt maar anderzijds ook de veiligheid van de samenleving in acht nemen. <i>Veiligheid</i> en <b>Vertrouwelijkheid</b> botsen. Een goed advocaat weet echter ook waar hier - in een specifiek geval - het midden ligt. Dit vraagt opleiding en ervaring: inzicht in belangrijke beginselen, morele intuïtie, belangen, normen (wet- en regelgeving, gedragsregels) en kennis van de morele identiteit van de beroepsrol, het kantoor waarvoor de jurist werkt, de persoon zelf als zijn of haar omgeving. Dit zoeken naar een middenweg toont - volgens sommige auteurs - de directe relatie tussen waarden en deugden.</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-83019588330828240532015-07-24T08:12:00.000+02:002015-07-24T08:32:54.889+02:00Vragen bij uitspraak veroordeling schietende agent Heerlen.<div style="text-align: justify;">
<i>Gastcolumn. </i><br />
<br />
Zoals bekend, veroordeelde de rechtbank in Maastricht deze maand een 30-jarige agent wegens het schieten tijdens de inzet van een arrestatie-eenheid in Heerlen (augustus 2013). Ik zal de casus hier niet verder herhalen: <a href="http://nos.nl/artikel/2047549-twee-jaar-cel-voor-schietende-agent-heerlen.html" target="_blank">klik voor algemene berichtgeving over deze zaak bijvoorbeeld de site van de NOS</a> en/of <a href="http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBLIM:2015:6059&keyword=Rblim:2015:6059" target="_blank">zie hier voor de uitspraak</a>. Bekend zal zijn dat de uitspraak heeft geleid tot veel commotie. Dit betrof met name het oordeel dat sprake was van poging tot doodslag (en geen (putatief) noodweer(exces)) en de hoogte van de opgelegde straf.<br />
<br />
Wat mij in alle discussies intrigeerde was het argument dat een rechter sowieso geen idee kan hebben van wat het betekent om als arrestatie-eenheid in een situatie als deze te moeten handelen en dat een rechtbank om die reden onmogelijk goed zou kunnen oordelen.<br />
<br />
Nu lijkt dit enerzijds een vrij gemakkelijk argument dat - naar analogie - in andere kwesties direct verworpen zou worden. Neem bijvoorbeeld de uitspraak "<i>Hoezo kan deze rechter oordelen over een uit de hand gelopen burenruzie als hij of zij zelf nog nooit een burenruzie heeft meegemaakt?</i>" Weinig mensen zullen een dergelijk pleidooi omarmen. Anderzijds horen we wel steeds vaker het geluid dat er een aparte juridische procedure zou moeten zijn als een politieagent verdachte is (<a href="http://www.bnr.nl/?service=player&type=archief&fragment=20150723181010300" target="_blank">beluister bijvoorbeeld advocaat Alexander de Swart n.a.v. een andere kwestie op BNR (23 juli 2015)</a>). Hoe dit argument nu te duiden? De uitspraak in de casus van de schietende agent geeft hier mogelijk onbedoeld inhoud aan.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b>Gelukkig hebben we de beelden nog</b><br />
Om zo gedegen mogelijk op basis van de feiten te oordelen, heeft de rechtbank in deze kwestie het voorval namelijk minutieus geanalyseerd (zie bijvoorbeeld de uitspraak, onder 3.3). Een belangrijke rol spelen hierbij bewakingsbeelden waarop het voorval staat gefilmd. Deze 21,3 seconden aan <u><i>beeldmateriaal</i></u> zijn op detailniveau onderzocht en door de rechtbank gebruikt ter onderbouwing van de (tussen)conclusies.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Wat echter opvalt, is dat nergens door de rechtbank wordt gerefereerd aan de afwezigheid van <u><i>geluid</i></u> en wat dit voor gevolgen zou kunnen hebben voor het beoordelen van de situatie (zover ik de uitspraak interpreteer zijn de opnames zonder geluid; anders had de rechtbank bijvoorbeeld ook wel kunnen vaststellen wanneer precies geschoten is).</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Is dit nu een juridisch relevant gegeven? Misschien. Om dit te kunnen inschatten, is de volgende passage uit het vonnis van belang. Het betreft het standpunt van de verdediging (5.2).<br />
</div>
<blockquote class="tr_bq">
<div style="text-align: justify;">
<i>De verdachte bevond zich tijdens het manoeuvreren van de auto door
[slachtoffer 2] vlak naast de wielkast. De raadsman wijst er op dat er
sprake was van piepende banden en slippende wielen. [slachtoffer 2]
paste excessief geweld toe op een kleine parkeerplaats. Hierbij is
volgens de raadsman van belang dat de verdachte niet wist wat
[slachtoffer 2] zou gaan doen. De raadsman wijst in dit verband op de
verklaring van de verdachte, waaruit volgt dat hij vreesde voor zijn
eigen leven en dat van zijn collega’s.</i></div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Vreemd genoeg komt de rechtbank onder 5.3 enkel terug op het visuele aspect en zegt ze niets over "<i>de piepende banden en slippende wielen</i>". Dit terwijl ook verschillende AE-leden hebben verklaard dat de motor van de auto
van [slachtoffer 2] ronkende geluiden maakte en dat deze piepende banden
had tijdens de manoeuvre.<br />
<br />
<b>Invloed van geluid op beleving van een situatie</b><br />
Dat de rechtbank dit niet bij hoor oordeel heeft betrokken, bevreemdt. De invloed van geluid op het beoordelingsvermogen van wat je ziet, is namelijk wetenschappelijk veelvuldig bewezen. Dit is zelf vrij eenvoudig vast te stellen.<br />
<br />
Een simpel voorbeeld. Zet het geluid van je computer uit en bekijk onderstaande video. Aan de rechterkant verschijnen een aantal mensen (o.a. een man met ontbloot bovenlichaam). Stel je voor hoe het voelt als de auto langsrijdt (dus zonder geluid).</div>
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/2-QP2ofv_ms" width="420"></iframe></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Zet nu het geluid zo hard mogelijk en bekijk nogmaals de video. Ik vermoed dat de beleving van de situatie voor sommige mensen verandert. Ik denk dat meer mensen het gedrag van de bestuurder afkeuren indien ze de video met geluid bekijken. De beleving is anders. Ook waarschijnlijk van de mensen die aan de kant stonden: je schrikt meer? </div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Wie herkent het niet: wordt een film te spannend? Zet het geluid af en de spanning neemt af. </div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<b>Ik vrees, ik vrees, wat jij niet ziet en het geluid is ...</b><br />
De vraag is nu of de afwezigheid van geluid de rechtbank op het verkeerde been heeft gezet. Ik kan dit niet inschatten - ik moet het doen met het vonnis - maar de uitspraak roept twijfel op. Nergens komt de rechtbank in haar argumentatie terug op wat gehoord werd. Het gaat enkel over de rijrichting van de auto (uitgedrukt in delen van seconden). Om vast te stellen of iemand terecht "<i>vreesde voor zijn leven en dat hij bang was dat de auto zijn collega's omver zou rijden.</i>" (oordeel rechtbank onder 5.3) lijkt een onderbouwing waarin enkel verwezen wordt naar wat wordt gezien hiermee niet toereikend. Is de rechtbank doorgeschoten in beeldanalyse? Het lijkt erop. Het menselijk handelen wordt helaas niet enkel bepaald door wat je ziet.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Meer in het algemeen raakt dit een kentheoretisch interessante kwestie: gaat een rechter wel uit van de 'juiste' feiten als niet alle zintuigen bij een beoordeling (kunnen) worden betrokken? Het zou indirect in ieder geval inhoud geven aan de kritiek dat buitenstaanders - in dit geval de rechtbank - niet goed een situatie kunnen inschatten. Maar dit is meer voor latere zorg; eerste verdient deze zaak - en dan met name de geluiden - onze aandacht. </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Tot slot</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Voor de volledigheid, maar ik focus me hierboven enkel op de invloed van geluid maar niet uit te sluiten valt dat nog meer zaken invloed hebben gehad op de split-second-decision van de agent dat sprake was - in juridische termen - van een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding. Zo wordt gesproken van een kleine ruimte. Ook dit laat zich lastig in beelden vangen en hiermee ervaren (en heeft ook weer invloed hoe geluid wordt ervaren). Dit geldt ook voor eerdere ervaringen van de politieagent die kunnen hebben meegespeeld, het profiel van de persoon die opgepakt ging worden, et cetera. De argumentatie onder 5.3 - geen sprake van noodweer - schept hierin helaas geen duidelijkheid.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-849657121222745602014-08-24T08:26:00.001+02:002014-08-25T16:16:25.928+02:00Rationaliseren (uitleg en voorbeeld)<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal">
Een specifieke vorm van onjuist oordelen is <u>rationaliseren</u>. Hiermee wordt het
psychische proces bedoeld waarbij een mens al onbewust een oordeel heeft
gevormd om vervolgens alle argumenten zo uit te leggen dat deze het oordeel
ondersteunen. Onderzoek laat zien dat alle mensen dit doen. Bij zowel
juridische als morele oordelen is het noodzakelijk je hiervan bewust te zijn.<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;"><b>Gedachte-experiment</b></span> </div>
<div class="MsoNormal">
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-size: x-small;">Sebastiaan en Kim zijn broer en zus. Ze zijn samen op zomervakantie in Zuid-Frankrijk. Op een mooie avond overnachten ze alleen in een tentje vlak bij het strand. Na een gezellige avond en een mooie zonsondergang besluiten ze dat het interessant en leuk zou zijn als ze probeerden met elkaar te vrijen. Ze zijn niet bang dat Kim zwanger zal worden. Ze slikt namelijk de pil. Voor de zekerheid gebruikt Mark daarnaast toch ook nog maar een condoom. Ondanks dat ze ervan genieten besluiten ze dat het bij deze ene keer blijft. Dit is hun geheim. Ze voelen zich na deze avond nog meer met elkaar verbonden.</span></blockquote>
<br />
Beantwoord nu de volgende morele vraag: vind je het juist dat twee volwassenen die broer en zus zijn met elkaars instemming met elkaar vrijen? Dat een broer en zus seks mogen hebben? Motiveer je antwoord!<br />
<br />
De meeste mensen zeggen onmiddellijk “nee” op bovenstaande
vraag¹.
Wat kan deze morele conclusie echter rechtvaardigen? Vaak wordt als eerste
argument gegeven dat het een vorm van incest is dat voorkomen moet worden omdat
het leidt tot genetische afwijkingen in het nageslacht. Het probleem is echter
dat Sebastiaan en Kim voorbehoedsmiddelen hebben gebruikt.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Als mensen hierop
gewezen wordt, volgt vaak als tweede argument dat het emotioneel schadelijk is. Er staat echter duidelijk beschreven
dat ze het beiden prettig vonden en dat de band alleen maar sterker is
geworden. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Toch overtuigt dit ook nog niet iedereen: nieuwe argumenten worden
gezocht om een eerste afkeurende intuïtie te kunnen rechtvaardigen. Nu zijn er
misschien goede argumenten om het gedrag van Kim en Sebastiaan moreel af te
keuren, maar ik hoop dat je inziet welk <i>proces</i> kan plaatsvinden in je
gedachten.<br />
<br />
<u>Eerst vel je onbewust een oordeel en vervolgens zoek je hier deels bewust, deels onbewust
de juiste argumenten voor</u>. Je rationaliseert. Het zou echter logisch gezien beter zijn als je andersom zou redeneren: je gaat eerst op zoek naar argumenten en vervolgens vel je een oordeel. Dat de conclusie volgt uit de argumenten; niet dat je de argumenten zoekt voor het standpunt.<br />
<br />
Zeker voor het juridische beroep is <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2010/02/morele-blindheid-en-rationalisering.html">het voorkomen van rationaliseren hiermee van wezenlijk belang</a>.</div>
<div style="mso-element: footnote-list;">
<br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText">
<br />
<b><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US;">Noten</span></b><br />
<span lang="EN-US" style="font-size: x-small;">[1] Haidt,
J., <i>The emotional dog and its rational
tail: a social intuitionist approach to moral judgment,</i> in: <i>Psychological Review,</i> 2001, vol. 108, bladzijde 814-834.</span></div>
</div>
</div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>NL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
</style>
<![endif]-->Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-50451564286454361472014-05-27T22:37:00.005+02:002023-01-04T12:59:59.174+01:00Human: Officier van Justitie - Dossier van een moordzaak (bespreking)<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjAhNbj9xUQj9fd5nTWmFBDwEjziMj9sMwFE5J5D3ruw-cXZvvqV73VNMpQpz_Vncm5x1An24j_jrGbxuhUtFrl3_JTrUpbyGbjwtkHU466_rAZzbW2XIH-jOvEg7jGK5CigfuMXU_s_E/s1600/ruthson-zimmerman-233522-unsplash.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjAhNbj9xUQj9fd5nTWmFBDwEjziMj9sMwFE5J5D3ruw-cXZvvqV73VNMpQpz_Vncm5x1An24j_jrGbxuhUtFrl3_JTrUpbyGbjwtkHU466_rAZzbW2XIH-jOvEg7jGK5CigfuMXU_s_E/s1600/ruthson-zimmerman-233522-unsplash.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
De documentaire van Human (2Doc) over de officier van justitie, Anne-Marie Ruijs-Verweij, is een aanrader voor iedere jurist (in opleiding). De documentaire geeft namelijk een aardig beeld van het werk van een officier. De documentaire <i>'Officier van Justitie - Dossier van een moordzaak</i>' toont de complexe en soms onzekere zoektocht van een officier naar de 'waarheid' achter een gruwelijke moord (<a href="http://www.omroepbrabant.nl/?news/1788521083/Vermoorde+man+gevonden+in+struikgewas+bij+parkeerplaats+in+Nuenen+.aspx" target="_blank">namelijk de moord op een homo-ontmoetingsplaats langs de A270 bij Nuenen</a>). <br />
<br />
<a href=" https://www.npostart.nl/2doc/19-05-2014/VPWON_1174868" target="_blank">De documentaire is hier te zien.</a><br />
<br />
De documentaire roept diverse (ethische) vragen op die besproken kunnen worden. (<a href="http://www.rechtsethiek.nl/2013/10/de-verdediging-van-robert-m-10-ethische.html">we zagen dit ook bij de documentaire over de verdediging van Robert M.</a>) In gesprek met mijn studenten ontstond het volgende overzicht:<br />
<br />
<ol>
<li>Is het een taak van een officier van justitie / OM om het verkeerde beeld dat mensen kunnen hebben van opsporingsonderzoek te corrigeren?</li>
<li>Moet je naar buiten brengen, en wanneer precies, dat de verdachte in potentie tot meer in staat was en dat groter ellende mogelijk voorkomen is? (<a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Schietpartij_in_Alphen_aan_den_Rijn" target="_blank">denk aan Tristan van der Vlis</a>)</li>
<li>Kun je nog een goed officier van justitie zijn als je enigszins afgestompt bent wat betreft de ellende waarmee je in aanraking komt? Of is dit juist een voorwaarde om een goed officier te zijn?</li>
<li>Hoe ga je om met onzekerheid ten aanzien van de zaken die je niet helder krijgt (omdat de verdachte niets zegt en het slachtoffer overleden is)? Tegen wie moet je dit uitspreken? Ook tegen een rechter? </li>
<li>Wanneer mag je een verdachte confronteren met de sporen en foto's die je gevonden hebt?</li>
<li>In hoeverre moet je bij de strafeis rekening houden met of je het kunt uitleggen aan de maatschappij?</li>
<li>Is een strafeis rechtvaardig te noemen indien het voldoet aan procedurele waarborgen (vastgesteld naar een doordachte afweging, na strafmaatoverleg e.d.) of zijn eerder inhoudelijke criteria doorslaggevend? </li>
<li>In hoeverre moet je bij de hoogte van de strafeis rekening houden met het gewelddadige karakter van een persoon en dat in zijn huis ook wapens (met vergunning) zijn gevonden (dit in verband met mogelijk toekomstig wangedrag)? </li>
<li>In hoeverre moet je en kun je vooraf inschatten of TBS met dwangverpleging een kans van slagen heeft voordat je dit in de strafeis opneemt?</li>
<li>Is vergelding eerder op z'n plaats indien een <i>onschuldig</i> iemand wordt vermoord?</li>
<li>In hoeverre moet je ook de wens van nabestaanden betrekken bij de vraag of je in deze zaak in hoger beroep gaat? Het slachtoffer was immers "een argeloze burger; de verkeerde man op de verkeerde plaats". Maakt dit de positie van deze toevallige nabestaanden niet minder relevant (zonder afbreuk te willen doen aan het leed)? Met andere woorden, had gezien het handelen van verdachte niet primair of zelfs enkel de samenleving voorop gesteld moeten worden bij de overweging wel/niet hoger beroep?</li>
<li>Is het niet somber dat acht van de negen personen in het strafmaatoverleg tot een andere straf komen dan de rechtbank? Uiteindelijk krijgt de verdachte van de rechtbank 10 jaar gevangenisstraf (en TBS met dwangverpleging) in plaats van de door zes personen voorgestelde 12 jaar en door twee personen voorgestelde 8 jaar (en TBS met dwangverpleging). Met andere woorden, wat zegt dit over de kwaliteit / willekeur van de juridische oordeelsvorming als zoveel mensen van elkaar kunnen verschillen? En wat is de waarde van het strafmaatoverleg dan nog en in hoeverre kun je spreken van procedurele rechtvaardigheid (zie onder 7)?</li>
</ol>
<br />
<b>Daarnaast besproken:</b><br />
<ul>
<li>De constatering dat als een verdachte iets niet weet dat dit geen procespositie hoeft te zijn.</li>
<li>De gerichtheid van het onderzoek: we horen enkel passages uit de brieven en dagboeken die het moorddadige karakter van de verdachte bevestigen. Waarom worden passages die het beeld onderuit halen niet besproken? Ten aanzien van de foto´s die gevonden zijn op de pc van verdachte wordt wel besproken of er geen foto´s gevonden zijn die het beeld ontkrachten (wat niet het geval is).</li>
<li>Gesteld wordt dat het beschrijven van bepaalde gewelddadige ideeën in een dagboek ook een manier kan zijn om woede en frustratie een plek te geven: tussen gedachte/intentie en uitvoering kan een groot gat zitten. Sterker, juist door het op te schrijven, wordt de uitvoering voorkomen? Interessante these.</li>
<li>De geeltjes die gebruikt worden in het strafmaatoverleg van de officieren van justitie. In eerste instantie anoniem maar toch moet uiteindelijk open kaart worden gespeeld. </li>
<li>De tijdslijn die gemaakt is van het voorval (dit raakt vakken als proces-auditing e.d.; vakken die niet altijd de interesse hebben van juristen).</li>
<li>In het algemeen: hoe ga je om met een liegende verdachte / een verdachte die een stoornis heeft? Is er wel een duidelijke grens te trekken?</li>
<li>Wat zouden de beweegredenen zijn geweest voor de officier van justitie / het OM om mee te werken aan deze documentaire? Het onderzoek verloopt erg voorspoedig (de dader is direct gevonden) waardoor er maar weinig echte dilemma's zijn en het onderzoek weinig onzekerheid kent. Of was dit juist de bedoeling?</li>
</ul>
<br />
Dank aan de betrokken officier van justitie (als ook de betrokken collega's / belanghebbenden). Moedig. <br />
<ul>
</ul>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-44696073091429858332014-05-27T12:34:00.002+02:002014-05-27T13:14:48.561+02:00Morele sensibiliteit voor de morele dimensie van ons handelen<div style="text-align: justify;">
Als juridisch professional zul je vaak beslissingen nemen. Zonder dat we het ons vaak beseffen, kennen deze beslissingen ook een morele kant. De beslissing die je neemt - en de wijze waarop je vervolgens handelt - zegt tevens iets over wat jij in het algemeen een goed leven vindt en meer in het bijzonder wat volgens jou een goede beroepsuitoefening is. In deze bijdrage zal ik dit nader uitwerken aan de hand van het volgende schema:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
<img alt="Morele dimensie van ons handelen" height="238" src="" title="Morele dimensie van ons handelen" width="320" /></div>
<br />
Maar om te beginnen een casus: <i>de complexe zaak</i><br />
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<blockquote class="tr_bq">
Je bent net begonnen aan je studentenstage bij een nieuw, commercieel juridisch advieskantoor. Je wordt ingezet als juridisch medewerker. Het kantoor wil de markt veroveren door een vernieuwend maar risicovol ondernemingsmodel. Het kantoor wil namelijk zoveel mogelijk winst maken door het oppakken van relatief eenvoudige juridische zaken voor een fixed price. Voor een vast bedrag behartigt het kantoor de belangen van haar cliënten in een concrete zaak. Indien bij de intake blijkt dat een potentiële klant met een complexe zaak komt, zal deze worden afgewezen. Een juridisch medewerker is aangesteld om deze voorsortering te maken.
Natuurlijk zijn er soms zaken die bij de intake ten onrechte als eenvoudig worden gekwalificeerd. Om dit financieel te ondervangen, wordt gebruik gemaakt van een escalatiebeding. Met iedere cliënt wordt overeengekomen dat indien er aanwijsbaar meer tijd in een zaak moet worden gestoken dat dan na overleg een gereduceerd tarief in rekening wordt gebracht. Het escalatiebeding moet door de cliënt apart wordt ondertekend. Het is wel de bedoeling van het kantoor om het beding op te gaan nemen in de algemene voorwaarden dan wel integraal onderdeel te laten uitmaken van het contract, maar dat is er nog niet van gekomen. Ondanks dat het escalatiebeding ervoor zorgt dat bij complexe zaken er extra geld binnenkomt, wordt toch geprobeerd om een zaak zo snel mogelijk af te ronden. Enkel door kwantitatief veel zaken te behandelen, maximaliseert het kantoor haar winst.</blockquote>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<blockquote class="tr_bq">
Nu krijg je op een dag een zaak toegewezen die ten onrechte door bovengenoemde intake is gekomen. Het is je al snel duidelijk dat deze zaak jou veel tijd gaat kosten. Je vermoedt dat de cliënt het juridische gelijk aan zijn kant heeft staan, maar het zal een lange procedure worden. De kosten zullen ruim de fixed-price overstijgen. Bij bestudering van de met de cliënt gemaakte overeenkomst blijkt echter dat het escalatie-beding niet is ondertekend. Je bespreekt dit met je begeleider. Deze geeft aan dat het verder geen probleem is. Het enige wat je moet doen is de cliënt even subtiel de deur te wijzen. Dat de cliënt al geaccepteerd is na de intake is verder geen probleem. Gezien de juridische zaak waarmee de cliënt bij jullie kwam, zal hij jullie vast niet aanspreken wegens contractbreuk (je begeleider stelt daarnaast dat "het een beetje een domme man is"). Maar, zo stelt je begeleider, verwijs maar niet naar het ondernemingsmodel. In een net begonnen reclamecampagne geeft het kantoor aan juist voor kwaliteit te staan. Het ondernemingsmodel mag niet op straat komen te liggen! Als je hier moeite mee heeft, zo wordt je medegedeeld, dan moet jij maar in de avonduren de extra uren maken. Hier heb je echter niet zo’n zin in: je had juist met je partner afgesproken om ’s avonds en in het weekend meer tijd met elkaar door te brengen. </blockquote>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Deze casus geeft direct een <u>handelingssituatie</u> weer: het startpunt van bovenstaand schema. Een handelingssituatie is een toestand waarbij van iemand wordt gevraagd te handelen; waarbij van de persoon een actie wordt verwacht. In bovenstaande, fictieve casus betreft het jou, in de rol van juridisch medewerker. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Omdat in een handelingssituatie een actie wordt verwacht, brengt deze direct <u>keuzes</u> met zich mee. Dit ligt erg voor de hand: we maken immers continu keuzes in ons leven. Dit kunnen om te beginnen kleine keuzes zijn als “<i>Doe ik voor de smaak nog wat zout in het eten?</i>” of "<i>Ga ik internetten of tv kijken?</i>". De impact van deze keuzes op je leven is (normaal gesproken) niet erg groot. Wat de <u>juiste keuze</u> is, lijkt dan ook minder belangrijk. Hooguit is je eten verpest (te veel zout) of heb je - bijvoorbeeld - een tv-programma gemist.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Maar soms sta je ook voor grotere keuzes. Keuzes waarbij de impact op je leven groter is. Waarbij het maken van de <i>juiste</i> keuze nog belangrijker is. Denk bijvoorbeeld aan de keuze wat je gaat/ging doen na afronding van je opleiding. Deze keuze is een stuk belangrijker dan de keuze op een bepaalde avond wel of niet zout op het eten te strooien.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>De morele dimensie van ons handelen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Maar of het nu een belangrijke of minder belangrijke keuze is, iedere
keuze die we maken, kent ook een morele kant. <u>Hiermee wordt bedoeld dat iedere keuze die je maakt ook iets zegt over hoe jij in
het leven wilt staan en als het op beroepsmatige situaties aankomt hoe jij je beroep wilt
uitoefenen.</u> Met iedere keuze die je maakt, geeft je inhoud aan je morele waarden en normen: over wat jij <u>een goed leven</u> of <u>goede beroepsuitoefening</u>
vindt. Of een gekozen handelingsoptie de juiste is, wordt vaak juist bepaald door deze morele dimensie van je keuze. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Neem bovenstaande casus. Je staat voor de keuze of en hoe je afscheid gaat nemen van een cliënt. Dit roept allerlei morele vragen op. Volg je in het algemeen inderdaad je begeleider en neem afscheid van de klant of vind je dat je de gemaakte afspraken moet nakomen? Dit betekent wel dat je in de avonduren aan de slag moet. Is dit echter wel redelijk? Rechtvaardigt deze situatie dat jij je afspraken met je partner niet na kunt komen? En stel je neemt afscheid van de cliënt: is het wel moreel juist dat je gaat liegen? Dat je misschien zelfs misbruik gaat maken van zijn verstandelijke beperkingen? Je ziet dat allerlei vragen je de morele dimensie achter de keuze tonen.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Nu zul je lang niet altijd over deze morele kant van een keuze
nadenken. In de praktijk zie je hiervoor grofweg twee redenen:</div>
<ol style="text-align: justify;">
<li>Iemand onderkent niet dat een keuze ook een morele keuze impliceert.</li>
<li>De manier waarop iemand behoort te handelen ligt om diverse redenen voor de hand. Het handelen geschiedt automatisch.</li>
</ol>
<div style="text-align: justify;">
<b>Sensibiliteit voor de morele kant van een keuze</b><br />
Bij veel keuzes lijkt de morele dimensie afwezig te zijn. Neem nu de keuze op een bepaalde avond wel of niet zou op je eten te strooien. Wat heeft dit nu met moraliteit en ethiek te maken? In eerste instantie lijkt deze keuze geen morele vraagstukken te herbergen (anders dan in de casus). Toch is dit niet helemaal juist en kun je zelfs bij deze keuze allerlei morele vragen stellen:</div>
<ul>
<li>Moet je wel zout gebruiken als je hier op de lange termijn misschien ongezond van wordt? Ga je het zout ook gebruiken als er iets aan toegevoegd is? Wanneer wel, wanneer niet?</li>
<li>Stel je hebt zelf niet gekookt, is het gebruik van zout dan een belediging voor de kok? Zou dit een reden zijn om toch maar geen zout te gebruiken?</li>
<li>Maakt het daarnaast uit waar het zout vandaan komt? Wil je zout uit de omgeving (bijvoorbeeld Nederlands zout) om de lokale economie te ondersteunen? Indien het zout ergens anders vandaan komt, spelen milieuoverwegingen dan een rol? En maakt het uit onder welke arbeidsomstandigheden het zout gewonnen is? Stel je hebt bepaald zout gekocht maar je staat niet meer achter deze keuze, betekent dit dat je het toch eerst moet opmaken?</li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
Enigszins geforceerd maar je ziet dat zelfs de aankoop en het gebruik van zout iets zegt over wat jij onder een goed leven verstaat. Het is de kunst hier open voor te staan. Dat je onderkent dat veel zo niet alle keuzes die je maakt ook iets zeggen over wat jij onder een goed leven verstaat. Hier open voor staan, gevoelig voor zijn, wordt ook wel <u>morele sensibiliteit</u> genoemd.<br />
<br />
Ter illustratie, maar in het dagelijks leven doen zich trouwens continu morele vraagstukken voor:</div>
<ul>
<li>Onderweg naar school kom je een zwerver tegen die om geld vraagt. Wat doe je?</li>
<li>De zwerver irriteert je. Waarom schiet je hem niet dood? </li>
<li>Op het station word je een fiets aangeboden voor 10 euro. Je kunt wel een fiets gebruiken. Wat doe je?</li>
<li>Onderweg naar college is het gaan regenen. Je hebt geen zin om nat te worden. Is dit een goede reden om te laat te komen? </li>
<li>Een docent vraagt waarom je te laat bent. Je hebt eigenlijk geen reden (gewoon te laat opgestaan). Een goed moment voor een leugentje voor eigen bestwil om van het gezeur af te zijn?</li>
<li>Een vriend vraagt je om hem tijdens een tentamen te helpen met spieken. Wat doe je?</li>
<li>Een medestudent vraagt aan je of jij zijn naam ook op een groepsopdracht wil zetten. Hij heeft echter niets gedaan. Wat doe je?</li>
<li>Je ziet op de kamer van een docent een tentamen liggen. Ga je kijken?</li>
<li>Je beste vriend komt 's avonds eten, hij is vegetariër, jij niet. Ga je vlees voorschotelen?</li>
</ul>
<br />
Bij een aantal vragen ligt het antwoord voor de hand, bij een aantal niet. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=zM0xcyL1pqs" target="_blank">Natuurlijk schiet je geen zwerver dood, zul je waarschijnlijk denken</a>. Veel mensen zullen ook niet snel aan vrienden die vegetarisch zijn vlees opdienen. Dat dit een morele keuze impliceert - namelijk een antwoord op de vraag hoe jij met vrienden om moet gaan - wordt dan vergeten. Toch zegt dit iets over wat jij een goede omgang met vrienden vindt.<br />
<br />
Zou je van de klant in de casus afscheid moeten nemen of niet? En zo ja, hoe ga je dit doen? Je antwoord op deze vraag zal veel zeggen over wat jij onder een goed leven verstaat. En onder een goede beroepsuitoefening.<br />
<br />
<i>In een volgende post zal ik verder gaan met het schema en uitleggen wanneer je te maken hebt met een moreel probleem en met morele dilemma´s.</i>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-77781519769711959602014-05-21T14:31:00.000+02:002014-08-24T08:40:57.075+02:00Morele groei en morele ontwikkeling<b>Startpunt: de mens en het moreel geweten</b><br />
Eerder heb ik uitgelegd wat je kunt verstaan onder <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2013/01/het-morele-geweten-en-het-morele-kompas.html">het hebben van een moreel geweten en heb ik laten zien dat dit gerelateerd is aan ons morele kompas</a>. Nu is er binnen de wetenschap discussie in hoeverre ons geweten zich ontwikkelt. Sommige wetenschappers stellen dat onze morele houding zich in de eerste levensjaren vormt en dat daarna nog maar enkel kleine veranderingen zich kunnen voordoen. Deze stabiliteit komt voort uit ons karakter. Ons karakter verandert niet tot nauwelijks. Sterker: tijdens onze eerste vier levensjaren, en volgens sommige wetenschappers zelfs met name tijdens de zwangerschap van de moeder, wordt ons karakter gevormd en maakt dit hoe we moreel handelen. Een vriendelijke, sociale scholier zal dit ook wel blijven. Een <i>evil</i> peutertje zal later ook vervelend blijven.<br />
<br />
<b>Morele groei / morele ontwikkeling</b><br />
Andere wetenschappers stellen dat ons geweten zich nog wel sterk ontwikkelt. Zij signaleren dat mensen met name in de eerste 25 jaren van het leven in morele zin enorm kunnen groeien - tijdens de ontwikkeling van kind tot jongvolwassene en dan tot volwassene. Nieuwe mensen die we ontmoeten, nieuwe stukken die we lezen, onderwerpen waar we over nadenken, nieuwe ervaringen in het algemeen: het doet ons geweten groeien. We zien dit bijvoorbeeld terug in de <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/12/kohlberg-de-zes-mogelijke-motieven-voor.html" target="_blank">redenen die mensen aanvoeren voor hun handelen</a>. Sommige schrijvers spreken van <b>morele groei </b>of <b>morele ontwikkeling</b>. Er zijn vervolgens <a href="http://www.answers.com/topic/moral-development" rel="nofollow" target="_blank">verschillende theorieën</a> die proberen deze groei schematisch in beeld te brengen.<br />
<br />
<b>Morele groei en het recht</b><br />
Binnen het recht wordt van het laatste uitgegaan. In alle rechtsgebieden zit de vooronderstelling verscholen dat de mens moreel kan groeien. Zo hebben kinderen minder civielrechtelijke bevoegdheden dan volwassenen. In het strafrecht zie je deze vooronderstelling terug door het verschil dat gemaakt wordt tussen kinderen, adolescenten en volwassen. Dit impliceert morele groei. Sterker, volgens de meeste juristen is een van de redenen om te straffen de hoop dat iemand van zijn straf iets leert.<br />
<br />
Ook uit de volgende passage van het gerechtshof Den Haag (<a href="http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHDHA:2013:4543" target="_blank">ECLI:NL:GHDHA:2013:4543) </a>blijkt mooi hoe volgens het hof bij de mens sprake is van morele ontwikkeling.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
Voorts neemt het hof in matigende zin de jeugdige leeftijd van de verdachte in aanmerking. Ten tijde van de overval was de verdachte 19 jaar oud. De emotionele, sociale, morele en intellectuele ontwikkeling van personen in die leeftijdscategorie is nog niet voltooid. Voorts bestaat op die leeftijd een gebrek aan normatief besef en ervaring. Deze onvolgroeidheid komt in de onderhavige zaak tot uitdrukking in de amateuristische, naïeve en zeer ondoordachte wijze waarop de verdachten de overval hebben voorbereid en gepleegd. Naar het oordeel van het hof moeten jonge mensen vanwege hun nog niet voltooide ontwikkeling strafrechtelijk gezien in het algemeen en ook in dit concrete geval anders worden beoordeeld dan verdachten die in hun ontwikkeling volgroeid zijn. Dit inzicht heeft recentelijk ook vorm gekregen in het zogenoemde wetsvoorstel adolescentenstrafrecht. </blockquote>
<br />
<b>Ethiekonderwijs?</b><br />
Misschien ligt hier ook wel de rol van ethici en het doel van ethiekonderwijs: <i>een ethicus in het onderwijs moet zorgen voor morele groei van de studenten.</i> in met name de kwaliteit van de oordeelsvorming. Een goed ethicus stelt lastige vragen – legt een bommetje onder de redeneringen – om mensen te laten ervaren dat het lastiger is om over anderen te oordelen dan het vaak lijkt. De ethicus zorgt voor meer diepgang om hiermee het oordelen juister te maken in de zin dat met meer facetten rekening is gehouden.<br />
<br />
Het grootste probleem hierbij is de menselijke neiging om te <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2014/08/rationaliseren-uitleg-en-voorbeeld.html"><i>rationaliseren</i></a>. Hiervan is sprake als iemand al een bepaald (moreel) oordeel heeft en vervolgens zoveel mogelijk argumenten aandraagt om dit standpunt te versterken en vervolgens te verdedigen. Dit kun je nauwelijks morele groei noemen. Morele groei veronderstelt dat iemand ook van standpunt durft te veranderen. Dit vereist echter moed.<br />
<!--[if !mso]>
<style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style>
<![endif]--><br />
<blockquote>
<span style="mso-fareast-language: NL; mso-no-proof: yes;"></span><span style="mso-spacerun: yes;"></span>Een goed voorbeeld van
ontwikkeling van het (morele) geweten is te zien bij mr. Gerard Spong. Deze bekende
strafrechtadvocaat werd in het begin van zijn loopbaan (in 1989) geïnterviewd
door Sonja Barend, destijds een bekend televisiepresentatrice. Aan hem werd in
een overvolle tv-studio de vraag gesteld of hij zijn cliënt zou aangeven indien
deze in de tv-studio een bom zou hebben achtergelaten. De heer Spong was
duidelijk: hij zou het vertrouwen niet schenden maar hoogstens zelf niet
aanwezig zijn. Toen jaren later bij een reünie van het tv-programma aan hem
opnieuw deze vraag werd gesteld, gaf hij aan dat hij destijds te onbezonnen
was. Hij zou nu wel eerder – in overeenstemming met en conform de gedragsregels Advocatuur
– de actie van de cliënt openbaren. Zijn oordeel over wat hij eerst als <i style="mso-bidi-font-style: normal;">juist handelen</i> beschouwde, heeft hij
later dus aangepast (en had de durf dit toe te geven)[1]<a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=3353364592501476791#_ftn1" name="_ftnref1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 125%; mso-ansi-language: NL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"></span></span></span></span></a></blockquote>
<br />
<b>Aandachtspunt</b><br />
Tot slot een aandachtspunt. Het woordje <i>groei</i> impliceert dat het nieuwe oordeel ook inhoudelijk juister is dan het oude. Groei impliceert als snel iets positiefs. Dat de keuze van Spong op latere leeftijd een betere keuze is dan de eerste. Of dit het geval is, is echter maar afhankelijk van wat je als juist-handelen kwalificeert. Het valt niet uit te sluiten dat er advocaten zijn die de keuze van de 'latere' Spong juist teleurstellend vinden. <br />
<br />
<br />
<div style="mso-element: footnote-list;">
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<br />
<span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 8.0pt; line-height: 125%; mso-ansi-language: NL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;"></span></span></span></span>[1] Spong, Mr. G., <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Leugens om bestwil, </i>Balans, 1997, bladzijde
152. Zie ook NTR, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kijken in de ziel:
strafrechtadvocaten</i>, aflevering “Weten en geweten” (uitgezonden 1 december
2010).</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-88533134545645429312013-09-27T06:34:00.000+02:002014-12-03T19:50:13.433+01:00Verschil normen en waarden<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVfgO0YhAeWao-IxZH8t7goXi4FASuNJLQGSb7vRjA6gZUxsl8O61gx8eWR6JxVeEAAndwjP4JSsm8VW0AOq8k-VmKdfZbMwGMFKjXFfX03WlnHHj3spJ8ATU0DXQJiuQ5Uy8wSPYlMYy7/s1600/Normen+en+waarden.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: right;"><img alt="Verschil normen en waarden" border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVfgO0YhAeWao-IxZH8t7goXi4FASuNJLQGSb7vRjA6gZUxsl8O61gx8eWR6JxVeEAAndwjP4JSsm8VW0AOq8k-VmKdfZbMwGMFKjXFfX03WlnHHj3spJ8ATU0DXQJiuQ5Uy8wSPYlMYy7/s200/Normen+en+waarden.jpg" height="200" title="Verschil normen en waarden" width="200" /></a><b>Veel mensen gebruiken de begrippen normen en waarden zonder dat ze het verschil tussen "normen" en "waarden" precies kunnen aangeven. Normen en waarden zijn voor hen hetzelfde of worden als een logische twee-eenheid gezien. Normen en waarden worden zonder verder na te denken met elkaar verbonden. Zo bepleitte (nu oud) minister-president Balkenende meerdere keren voor meer normen en waarden. Maar kan dat wel? Kun je wel voor meer normen en waarden bepleiten? Is er geen verschil? Dat is er zeker wel. In deze posting zal ik dit verschil tussen de begrippen normen en waarden eens uitleggen.</b><br />
<b><br /></b>
<b>Uitleg begrippen normen en waarden</b><br />
Maar wat betekenen de begrippen "normen" en "waarden" precies, zul je je misschien afvragen. Een <i>waarde</i> is een betekenisgevend ideaal; een overtuiging over
wat nagestreefd wordt of zou moeten worden (bijvoorbeeld ter uitoefening
van een bepaalde professie als advocaat of arts of meer in het algemeen
wat een leven tot een goed leven maakt). Dit klinkt lastig maar waarden
moet je zien als iets (abstracts) dat we belangrijk vinden. Een waarde
wordt vaak omschreven in één woord. Bekende waarden zijn: vrijheid,
gelijkheid, rechtvaardigheid, solidariteit, respect en tolerantie (zie deze <a href="http://www.kritischehouding.nl/2009/12/overzicht-positieve-waarden.html" target="_blank">lijst met waarden</a>).</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Normen zijn vervolgens gedragsregels. Normen zijn dus concrete regels waar je de ander (of jezelf) op kunt afrekenen. Veel van deze normen zijn vastgelegd in wet- en regelgeving. Bijvoorbeeld dat je de ander niet mag vermoorden (artikel 289 Wetboek van Strafrecht).</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Waar waarden abstract zijn, zijn normen dus een stuk concreter.</div>
<br />
<span style="text-align: justify;"></span>
<br />
<div style="text-align: left;">
<span style="text-align: justify;"><b>Verschil tussen normen en waarden</b></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="text-align: justify;">Het verschil tussen waarden en normen kan vervolgens het beste als volgt inzichtelijk worden gemaakt.</span><b></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<i>Waarde</i></div>
</div>
<div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<i><br /></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<i>↓<o:p></o:p></i></div>
</div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<i>↓<o:p></o:p></i></div>
</div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<i><br /></i></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<i>Normen</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Zoals je uit het schema kunt aflezen, zijn normen afgeleid uit waarden. Waarden leiden dus tot specifieke normen. Bepaalde waarden worden als waardevol beschouwd - de naam zegt het al - en worden geconcretiseerd in normen. Dus waarden gaan eigenlijk vooraf aan normen. Om dit verschil en deze relatie te benadrukken zou het eigenlijk ook beter zijn om te spreken van "waarden en normen" in plaats van "normen en waarden"*. </div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<b>Voorbeelden normen en waarden</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Om het verschil nader te duiden, volgt hier een een aantal eenvoudige voorbeelden:</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<i>Voorbeeld 1 Normen en waarden</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Waarde: Veiligheid.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Norm: Iedereen die een bouwplaats betreedt, moet een helm dragen</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<i>Voorbeeld 2 Normen en waarden</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Waarde: Privacy</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Norm: U wordt verzocht afstand te houden op uw voorganger (bij een balie bij een bank bijvoorbeeld)</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<b>Invulling normen en waarden</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Welke normen afgeleid worden uit waarden verschilt per samenleving. Wel vinden veel mensen dezelfde waarden belangrijk. Iedereen vindt vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid et cetera belangrijk. Je ziet enkel </div>
</div>
<div>
<ul>
<li style="text-align: justify;">Verschil in welke waarden we belangrijker vinden (bij bijvoorbeeld <a href="http://www.rechtsethiek.nl/p/een-overzicht-van-morele-dilemmas-in-de.html" target="_blank">morele dilemma's</a> tussen vrijheid en veiligheid);</li>
<li style="text-align: justify;">Hoe een waarde geconcretiseerd wordt in een norm.</li>
</ul>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Het laatste vraagt om een toelichting. Dit kan het beste met een voorbeeld van een invulling van een norm uit een geheel andere samenleving:</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Toen Europese ontdekkingreizigers in de zeventiende eeuw de Hudson Bay (Noord Canada) inzeilden, ontdekten ze een volk waarbij ouderen – net als veel ouderen in onze samenleving – welwillend waren richting hun kinderen. Deze welwillendheid (waarde) had zich in die samenleving echter geconcretiseerd in de norm dat de kinderen de ouderen actief mochten ombrengen als de oudere een bepaalde leeftijd had bereikt. De kinderen groeven hiervoor eerst een gat voor de oudere. Vervolgens dronken de ouderen en de jongeren een drankje en rookten de pijp. Als de oudere er klaar voor was, werd hij of zij vervolgens door een kind omgebracht en in het graf gelegd. Ouders hadden hier dus geen moeite mee: de norm volgde logisch uit hun welwillendheid. Dit was de enige manier voor een stam om met beperkte middelen om te gaan. Doodgaan in het belang van de groep werd gezien als een eervol einde van het leven.</div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Omdat normen afgeleid zijn uit waarden kan uit een waarde vervolgens meerdere van elkaar verschillende normen afgeleid worden. Uit de waarde <i>veiligheid</i> zijn bijvoorbeeld veel verkeersregels afgeleid maar ook de regel (dus norm) dat je <i>bij brand zo snel als het kan een pand verlaat en elkaar ontmoet op een afgesproken plek</i>. <i>Je mag hierbij niet de lift gebruiken maar gebruiken maken van de trap</i>. Deze norm is er dus niet omdat dit beter zou zijn voor je conditie (waarde = <i>gezondheid</i>) of omdat dit beter is voor het milieu (waarde = <i>milieubehoud</i>) of omdat je dan lekker kunt gaan praten op een afgesproken plek (waarde = <i>gezelligheid</i>) maar enkel in verband met de waarde <i>veiligheid</i>.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Tot slot nog het volgende. Niet alleen de invulling van de normen en waarden per samenleving kan verschillen maar ook bijvoorbeeld in organisaties of beroepsgroep. Een voorbeeld om dit te verduidelijken:</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
De meeste advocatenkantoren zien wel in dat ze klantvriendelijk (waarde = <i>klantvriendelijkheid</i>) moeten zijn. Maar hoe concretiseer je dit nu? Dit kan weer op verschillende manieren. Een aantal kantoren kiest er bijvoorbeeld voor om gratis inloopspreekuren te organiseren en leggen dit via normen op aan medewerkers (norm: <i>onze advocaten moeten twee uur in de week open staan om klanten te ontvangen</i>). Andere kantoren kiezen ervoor om de mogelijkheid aan te bieden dat er avondafspraken kunnen worden gemaakt. De norm is dan: <i>onze advocaten moeten op één dag in de week tevens in de avond aanwezig zijn</i>.</div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
Vragen of opmerkingen, aanvullingen op wat normen en waarden zijn? Welkom!</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
____________</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">* Terzijde, maar volgens sommige mensen wordt er zoveel gesproken over normen en waarden dat je beter kunt spreken van "wormen en maden". Alle discussies over normen en waarden zijn volgens hen zinloos. Het zijn wormen en maden.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-57352989361165469822013-09-10T10:07:00.002+02:002013-09-18T15:23:55.754+02:0057. Moet je als rechter melden dat iemand zich aangetrokken voelt tot kinderporno?Gisteren werd <a href="http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Rechtbanken/Midden-Nederland/Nieuws/Pages/Ex-werknemerKidsweekvrijgesprokenvoorbezitenverspreidenkinderporno.aspx" target="_blank">bekend</a> dat Maarten H., de ex-adjunct van Kidsweek, en zijn partner vrijgesproken zijn van het in het bezit hebben en de verspreiding van kinderporno. Voor de uitspraken zie <a href="http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBMNE:2013:3688" target="_blank">hier</a> en <a href="http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBMNE:2013:3687" target="_blank">hier</a>. Ook NRC <a href="http://www.nrc.nl/nieuws/2013/09/09/ex-adjunct-kidsweek-vrijgesproken-van-kinderporno/" target="_blank">bericht</a>. De rechtbank concludeert dat in het dossier technisch bewijs ontbreekt om te kunnen vaststellen dat de twee verdachten in de periode van juli 2009 tot en met mei 2010 in het bezit waren 10 foto’s en 10 films met kinderporno.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
"Er zijn geen films en originele foto’s met kinderpornografische inhoud op de computer aangetroffen. Uit het dossier is ook niet gebleken op welke locatie op de computer het aangetroffen materiaal gestaan zou moeten hebben en in hoeverre dit materiaal voor de verdachten toegankelijk zou zijn geweest."</blockquote>
<br />
Interessant is dat in het arrest de rechtbank wel concludeert verdachten zich seksueel aangetrokken voelen tot minderjarige jongens en dat er sterke aanwijzingen zijn dat ze actief zochten naar kinderporno. Letterlijk:<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
"Uit het dossier volgt verder dat zowel verdachte als zijn medeverdachte zich seksueel aangetrokken voelden tot minderjarige jongens. Het dossier bevat aldus sterke aanwijzingen dat verdachte en zijn medeverdachte actief op zoek zijn geweest naar kinderpornografie."</blockquote>
<br />
Nu is <i>aangetrokken</i> op zich al niet meer neutraal. Natuurlijk zou kunnen worden gediscussieerd over waarom verdachten zich aangetrokken voelden en waarom ze actief op zoek waren naar kinderporno. Theoretisch en gezien hun werk: misschien om andere mensen op te sporen of om te onderzoeken hoe kinderporno-fotografen werken en kinderen benaderen? Maar de meeste mensen zullen in de woorden van de rechters iets van <i><a href="http://vandale.nl/opzoeken?pattern=aantrekken&lang=nn#.Ui7QrMYRC0o" target="_blank">bekoren</a> </i>of<i> liefhebben</i> lezen.<br />
<br />
De vraag is nu waarom de rechters dit melden. Zoals de rechtbank terecht stelt, is <i>het zich aangetrokken voelen</i> immers niet strafbaar. Ook is het niet relevant voor de vrijspraak. Voor de vrijgesproken personen is in beroep gaan echter geen optie. Toch geven de rechters wel een signaal af richting de samenleving: pas op met deze vrijgesproken personen.<br />
<br />
Een interessant dilemma: in hoeverre moet je als rechter melden dat iemand zich aangetrokken voelt tot kinderporno?<br />
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-88746306794307279402013-01-16T13:03:00.000+01:002014-05-27T12:35:59.857+02:00Het morele geweten en het morele kompas<div style="text-align: justify;">
<i><b>In deze bijdrage zal ik uitleggen wat het betekent om een moreel geweten te hebben. Ik zal daarbij ook de verbinding leggen met het hebben van een moreel kompas. Is het eigenlijk wel mogelijk om te spreken van `Het morele geweten´?</b></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Moreel geweten</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Mensen met een geestesziekte even uitgezonderd, beschikt ieder mens over een <i>moreel geweten: </i>een soort innerlijk besef<i> </i>van goed en kwaad. Van wat wel of niet moreel wenselijk is. Dit geweten vormt zich door vallen en opstaan en is (nog?) niet iets wat je even bij iemand kunt inpluggen. Ieder mens, ook als jurist, maak keuzes waarvan de persoon denkt dat dit bij een goed leven hoort. Ook onderwijs en opvoeding dragen bij aan de ontwikkeling van een geweten. Soms vormt het geweten zich via de weg van maatschappelijke correctie. Bijvoorbeeld als iemand aangesproken wordt op straat of in het uiterste geval door een rechter.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Met het woord “weten” wordt duidelijk dat een geweten meer is dan <i>(aan)voelen</i> of iets moreel goed of kwaad is. De meeste ethici zijn van mening dat weten of iets goed of kwaad is, meer is dan het enkel hebben van een positief of negatief gevoel; je kunt ook <i>beredeneren</i> wat goed en kwaad is. Aan de andere kant: een geweten hebben, is niet alleen het hebben van het juiste verstand. Indien je een collega een bloemetje stuurt omdat ze langdurig ziek is, zal ze dit minder waarderen als je het bloemetje enkel stuurt omdat je dit verstandig vond. Dit zal snel als te afstandelijk worden gezien. Ook moet er een bepaald gevoel aanwezig zijn dat je tot het sturen van het bloemetje heeft aangezet. Hoofd en hart komen samen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Moreel kompas</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Dit moreel geweten werkt vervolgens als een moreel kompas voor toekomstige handelingen die je wilt of moet uitvoeren. Als een kind door vallen en opstaan geleerd heeft dat niet juist is om te stelen dan zal het kind dit waarschijnlijk ook niet doen in de toekomst. Het geweten speelt dan op als het kind een afweging maakt.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Daarnaast kan iemand in situaties terechtkomen waarbij iets onverwachts gebeurt. Eerdere gewetensvorming zal iemand ook dan ondersteunen. Automatismen hebben namelijk een belangrijke functie. Dit wordt wel eens vergeleken met het uitdoen van een richtingaanwijzer tijdens het autorijden. Grote kans dat je wel eens het volgende hebt afgevraagd: waarom zou ik ’s nachts om 3 uur op een verlaten kruispunt een richtingaanwijzer aandoen? Of waarom zou ik stoppen voor rood als het hele kruispunt – zo diep in de nacht – vrij is? Hier lijken weinig redenen voor te zijn. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een antwoord zou echter het volgende kunnen zijn: de mens is een gewoontedier en goede gewoontes moet je koesteren (en verkeerde bijsturen). Door altijd je richtingaanwijzer aan te doen, zul je dit ook waarschijnlijk automatisch hebben gedaan wanneer je er even niet aan had gedacht, bijvoorbeeld omdat er iets onverwachts op je af kwam. Misschien herken je het voorbeeld van het uitdoen van een apparaat (het strijkijzer?) of het op slot doen van de voordeur. Ineens begin je te twijfelen of je dit wel hebt gedaan; je loopt terug maar natuurlijk zat de stekker er niet meer in of had je de deur op slot gedaan. De norm “als ik wegga haal ik de stekker van het strijkijzer uit het stopcontact” of “ik doe altijd de voordeur op slot” is een automatisme geworden (al geeft dit natuurlijk geen garanties). Voor het opvolgen van morele normen geldt hetzelfde. Eerlijk ben je niet, maar dat wordt je. Later zal ik uitleggen dat het volgens velen de taak is van de ethiek om dit onbewuste via het bewuste (de rede) te adviseren: informeren en waar nodig corrigeren .</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>In ontwikkeling</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu lijkt het erop dat er over morele kwesties nauwelijks discussie is en dat iedereen hetzelfde morele geweten heeft. Dat iedereen er over eens is hoe een mens in bepaalde situaties moreel gezien moet handelen en dat we enkel even de morele gewetens van mensen moeten vormen. Waarschijnlijk weet je wel beter. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Over veel handelingen bestaan ten eerste discussies. In die zin kun je niet spreken over <i>Het Morele Geweten. </i>Zelfs over morele normen waar weinig twijfel over bestaat, kan ineens onenigheid over komen. Veel mensen zullen bijvoorbeeld vinden dat je niemand mag vermoorden. Maar hoe handel je ten tijde van oorlog? En wanneer is het weghalen van een kind bij een zwangere vrouw door een arts nog te rechtvaardigen en wanneer is het moord? Er zijn mensen die zeggen dat na deling van de eicel leven ontstaat. Indien hierna het kind (soms niet meer dan een aantal cellen) wordt weggehaald, is dan sprake van moord? Dit is in ieder geval een andere (morele) grens dan de juridische grens.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ten tweede is het hebben van een moreel geweten geen garantie voor juist handelen. Iemand kan bewust zijn of haar geweten terzijde schuiven. Een advocaat vindt bijvoorbeeld oprecht dat je nooit iemand mag bedriegen maar doet dit - misschien door omstandigheden gedwongen - wel. Het morele geweten speelt op maar kon bepaald handelen toch niet voorkomen. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu zijn er filosofen die stellen dat dit niet mogelijk is: als je toch iets doet waarvan je vindt dat het niet mag dan ben je oneerlijk naar jezelf. Je weet het pas echt als je hier ook naar handelt. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Vraag</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Wat vind jij? Kan iemand oprecht (!) zeggen dat diens geweten vindt dat stelen niet mag terwijl deze persoon in de praktijk toch steelt? Of moet je dan zeggen dat het geweten van de persoon eigenlijk vindt dat stelen wel mag (anders deed de persoon het immers niet).</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-7143756062158288182012-12-19T07:49:00.000+01:002013-08-28T13:28:47.343+02:00Kohlberg: de zes mogelijke motieven voor iemands handelen<div style="text-align: justify;">
<i><b>Een jurist kan in zijn of haar handelen gemotiveerd worden door diverse morele motieven. Deze motieven zijn vaak divers van aard zijn, per persoon verschillend en vaak zal ook nog eens sprake zijn van meerdere motieven. In de praktijk is het echter waardevol om zes verschillende <u>soorten motieven</u> te onderkennen. Het ene motief vinden we vaak beter dan het andere (maar vraag je in wat volgt af of jij dit ook vindt). Deze indeling in zes motieven is afkomstig van de ontwikkelingspsycholoog Lawrence Kohlberg*. In deze posting zal ik deze toelichten.</b></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<a name='more'></a></div>
<div style="text-align: justify;">
Door het geven van zijn of haar motieven geeft iemand de redenen aan waarom hij handelt zoals hij handelt en waarover we vervolgens in morele zin kunnen oordelen. Nu zal in de praktijk iemand zelden handelen op basis van één motief. Meerdere motieven kunnen iemand hebben aangezet tot bepaald handelen. Toch is het interessant om zes verschillende motieven van elkaar te onderscheiden.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
1.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Om te beginnen worden sommige handelingen gemotiveerd door <u>de directe gevolgen</u> die het oplevert voor de persoon in kwestie. Dit kunnen aan de ene kant bepaalde negatieve gevolgen zijn. Deze zullen iemand ervan weerhouden om iets te doen. Bijvoorbeeld je kijkt niet af op tentamens omdat door een te hoge pakkans het risico op een straf te hoog is. Of je rijdt geen 80 km per uur in een woonwijk omdat je weet dat er veel flitspalen staan. Het tegenovergestelde kan ook. Dat je juist op een bepaalde manier handelt omdat je hiervoor beloond zult worden. Bijvoorbeeld als je vindt dat je huiswerkopdrachten moet maken enkel omdat je cijfer hierdoor waarschijnlijk beter uitvalt.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
2.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Een heel ander motief is als je iets doet omdat je weet dat het <u>later in je voordeel kan uitpakken</u> omdat je hoopt dat andere mensen jou later ook op dezelfde manier zullen behandelen als jij in die situatie komt. Veel treinreizigers hanteren – vaak onbewust – dit motief als ze de reizigers uit de aankomende trein eerste laten uitstappen. Ze laten de aankomende reizigers uitstappen omdat ze weten dat het ook voor henzelf (later) prettig is als anderen ze eerst laten uitstappen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
3.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Maar er zijn nog meer motieven mogelijk waardoor we handelen. Bepaalde handelingen doe je misschien (niet) <u>omdat de sociale of professionele omgeving waar je in zit deze (niet) juist vinden</u>. Een collega-advocaat ga je misschien niet aangeven voor onbehoorlijke cliënt-vertegenwoordiging omdat dit not-done is binnen het kantoor waarvoor je werkt. Op een meer basaal niveau zie je dit terug in het gedrag van pubers. Hun gedrag wordt soms direct gemotiveerd door het gedrag van jongeren in dezelfde groep.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
4.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Een mens kan daarnaast gemotiveerd worden in zijn of haar handelen <u>door bestaande wet- en regelgeving</u>. Omdat volgens de wet iets moet, doen ze het. Of andersom: de wet verbiedt het, dus pas op: niet doen. Of optie nummer drie: omdat het van de wet mag, mag het.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
5.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Iemand kan ten vijfde gemotiveerd worden door <u>zijn of haar eigen ideeën over hoe een samenleving zou moeten zijn</u>. De persoon denkt zelf na over hoe onze samenleving zou moeten zijn en hoe wij mensen met elkaar zouden moeten samenleven. Een rechtvaardige samenleving kan bijvoorbeeld de maatstaf zijn van zijn of haar handelen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
6.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Tot slot kan iemand gemotiveerd worden door <u>allerlei belangrijke zelfstandig gekozen principes</u>. Het zijn principes die deze persoon zelf afgeleid heeft maar die – volgens hem of haar – altijd voorop moeten worden gesteld. Bijvoorbeeld een principe als: “Een mens en dus hiermee ook een jurist behoort nooit de ander te kwetsen door te liegen.” Wat met een principe precies wordt bedoeld, zal ik later nog uitgebreid toelichten.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Vraag</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Zijn deze zes motieven allemaal even aanvaardbaar volgens jou? Is bijvoorbeeld iemand die op een bepaalde manier handelt enkel omdat anderen dit ook doen, juist bezig?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Verantwoorden is een antwoord geven aan andere mensen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Op je motieven achter een keuze kunnen anderen je aanspreken. Zij vragen dan aan je om je te verantwoorden en je morele standpunt met de ander te delen. Je motieven worden dan concreet in de argumenten die je geeft voor je handelen. “Waarom handelde je nu zoals je deed?”, zal de vraag zijn. Bijna iedere keuze, heeft namelijk gevolgen voor andere mensen. Dus zo vrij is je keuze vaak niet. Je keuze om bijvoorbeeld zonder afzegging niet naar een training te gaan, raakt (mogelijk):</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>je docent: hij heeft minder kans om je de stof uit te leggen maar wordt wel later afgerekend op slagingspercentages.</div>
<div style="text-align: justify;">
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>je medestudenten: zij hadden wel zin om even bij te kletsen of hebben je nodig voor een gezamenlijke projectopdracht.</div>
<div style="text-align: justify;">
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>je ouders die je studie betalen.</div>
<div style="text-align: justify;">
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>…???</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Maar misschien is nog wel het belangrijkste dat iedere keuze die je maakt, ook jezelf raakt. Door te kiezen geef je in het algemeen aan voor welke gevolgen je wel en voor welke gevolgen je niet staat. Je keuze vormt hiermee ook toekomstige keuzes. Door te kiezen voor een studie rechten kies je niet voor een toekomst als arts. Nu is dit geen morele keuze (waarom niet?) maar het maakt duidelijk hoe jouw keuzes jouw toekomst vormen. Ook morele keuzes vormen jou als persoon. In genoemd voorbeeld: hoe je als student wilt zijn en overkomen. Over wat een goed student in jouw ogen is. Dit vraagt ook om verantwoording maar dan naar jezelf.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu komt dit misschien zwaar op je over maar bedenk dan hoe jij tegen anderen aankijkt. De keuze van een medestudent om zonder reden niet op tijd een opdracht in te leveren, toont en bevestigt - in de ogen van velen – diens lakse karakter. Zeker als het al eerder is voorgekomen. Voor de docent die later een interessante maar voor de school belangrijke stage-opdracht binnen krijgt, kan dit vervolgens een reden zijn om de opdracht niet aan deze student toe te vertrouwen. Het heeft namelijk een te groot afbreukrisico voor de school.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Voorbeeld: de casus van de rechter met de lekke band?</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Ook door de keuze te maken om hardlopend naar de rechtbank te komen of misschien wel de keuze om geen reservefiets te hebben, heeft <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/09/verschil-morele-en-juridische-oordelen.html">de rechter in deze posting</a> het leven van anderen geraakt. Doordat collega’s bijvoorbeeld in de geur van zijn zweet moesten zitten. Of doordat collega’s zich gepasseerd voelden. Of door niet de buren te benaderen voor een lift. Dit kan allemaal een reden zijn voor uitleg. Maar de keuze om alles op alles te zetten om wel op tijd te komen, toont ons ook de rechter. De rechter kiest hoe hij als mens wil zijn: iemand die afspraken nakomt en alles eraan doet om op tijd te komen. En dat het zweet en het dikke, rode hoofd en de collega’s die zich even gepasseerd voelen hierbij kleinigheden zijn. Maar was dit een juiste keuze? Om te weten wat het motief was van de rechter - in het licht van bovenstaande indeling van zes - zouden we eerst met de rechter in gesprek moeten gaan.</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
_______________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">* Meer motieven zijn denkbaar maar ter introductie zal ik de standaard-indeling van Kohlberg hanteren. Nu zag Kohlberg deze stadia eerder als ontwikkelingsstadia: hoe hoger het niveau hoe beter iemands morele ontwikkeling. Deze benadering is echter niet zonder kritiek. Door de stadia als motieven te benaderen, ontstaat wel een waardevol kader om iemands handelen te duiden en te bespreken. Zie Kohlberg, Lawrence, <i>The Development of Modes of Thinking and Choices in Years 10 to 16</i>. Ph. D. Dissertation, 1958, University of Chicago.</span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-17458784957251025272012-09-03T13:24:00.001+02:002023-01-17T22:43:07.349+01:00Het verschil tussen morele, juridische en andere soorten oordelen<p><span style="color: #3d85c6;"><b>1:1</b></span></p><p><span style="color: #3d85c6;"></span><b><i>In deze bijdrage zal ik uitleggen wat ethische vragen en ethische oordelen precies zijn. Ik zal dit doen aan de hand van een casus. Ik zal laten zien dat er een verschil is tussen morele oordelen, financiële oordelen, esthetische oordelen en juridische oordelen. Nu zijn dit niet alle soorten oordelen die je kunt maken maar dit zijn - naast feitelijke oordelen (het is waar dat ...) - wel de meest voorkomende oordelen.</i></b></p><div style="text-align: justify;">
<br />
<a name='more'></a><b><br />Casus: de lekke band</b><br />
<b><br /></b></div>
<blockquote class="tr_bq">
Rechter mr. Jansen moet om 09.00 uur op de zitting zijn. Het betreft een strafzaak en gezien de publieke verontwaardiging over het voorval (mishandeling van een bejaarde), zal het wel een volle bak worden. Er wordt veel publiek verwacht. De rechter staat zoals gewoonlijk op tijd op, ontbijt en pakt zijn fiets om richting de rechtbank af te reizen. Heerlijk om zo dicht bij het werk te wonen, denkt hij bij het pakken van de fiets. Het is ook prima weer! Als hij de fiets pakt, ziet hij tot zijn schrik dat deze een lekke band heeft. Probleem! Hij heeft geen reservefietsen want ook de fiets van de vrouw heeft een lekke band. “Zullen we door hetzelfde glas hebben gereden?”, vraagt hij zich af. Om deze reden staat er echter geen auto voor de deur. Maar laat nu net zijn vrouw zijn weggereden met de auto! De beste oplossing is, zo redeneert hij, om lopend – of beter rennend – richting het werk te gaan. Hij kan natuurlijk even bellen dat hij later komt maar dit zal niet goed vallen want hij is al vaker aangesproken op het te laat komen. Dit was allemaal puur toeval waar hij niets aan kon doen, maar toch: in deze zaak zal zijn baas te laat komen niet waarderen.</blockquote>
<blockquote class="tr_bq">
De rechter overweegt om de bus te nemen – nog goedkoper dan de auto ook – maar dit heeft ook weinig zin: in de praktijk doe je er dan net zo lang over. Voordat de bus in het centrum is, is de zitting al begonnen. “Waarom heb ik toch zo lang ontbeten?”, denkt de rechter. Ondanks dat hij dicht bij de rechtbank woont, zal het lastig worden om op tijd te komen.<br />
Onze rechter is echter niet voor één gat te vangen en doet zonder verder nadenken zijn hardloopkleren aan en vertrekt al rennend richting de rechtbank. Zonder overtredingen maar met een bezweet lichaam en een dik rood hoofd stapt hij een halve minuut voor tijd het gebouw in. Hij ontwijkt de portier en begroet niet een collega die hem iets wil toefluisteren aangaande de zaak. Ineens bedenkt hij dat hij natuurlijk geen extra kleren bij zich heeft. Hij trekt de toga over zijn hardloopkleren en gaat de zittingszaal in. De rechter dampt nog wat, heeft een bezweet hoofd maar: op tijd! </blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Vraag: vind je dat de rechter juist heeft gehandeld?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Soorten oordelen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Het is een enigszins aangezette casus, maar de vraag uit de casus kun je op meerdere manieren hebben beantwoord. Misschien vind je het niet juist wat de rechter heeft gedaan omdat je het geen gezicht vindt als mensen onder hun toga hardloopschoenen dragen. Je geeft hiermee een fashion-oordeel, of zoals dat formeel heet: een <i>esthetisch oordeel</i>. Juist handelen koppel je dan aan hoe het overkomt: is het mooi of niet? Je hebt de vraag geïnterpreteerd als een esthetische vraag.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Misschien heb je de vraag niet vanuit de esthetische optiek maar heb je de vraag vanuit <i>de juridische optiek</i> beantwoord. Je interpreteerde de vraag dan als een juridische vraag. Je hebt mogelijk geconcludeerd dat de rechter juridisch gezien juist heeft gehandeld. <u>Hij heeft geen enkele wet of rechtsregel overtreden</u>. Hardlopen mag volgens de wet, de rechter heeft geen verkeersdelicten gepleegd zo is te lezen en het negeren van collega’s is niet verboden. Dus petje af voor deze rechter: hij heeft juist gehandeld. Althans, in juridische zin. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
In <i>financiële/economische zin</i> kun je de situatie ook beoordelen. De rechter heeft zo te lezen geen kosten gemaakt en door niet de auto en de bus te nemen, heeft hij zelfs geld uitgespaard. Vanuit deze optiek heeft hij juist gehandeld. Je ziet nu reeds dat er meerdere manieren (perspectieven) zijn om de vraag uit de casus te beantwoorden.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Maar waarschijnlijk heb je de vraag echter <i>vanuit moreel perspectief</i> beantwoord. Misschien vond je het handelen van de rechter niet juist omdat hij zijn collega’s niet begroette of juist wel correct handelde omdat hij een afspraak – kom op tijd – nagekomen is. Door te rennen toonde hij zijn verantwoordelijkheid, kan dan je antwoord zijn. De rechter heeft zich gedragen als een goed rechter; zoals het rechterschap betaamt. Indien je de vraag uit de casus zo hebt beantwoord dan heb je de vraag geïnterpreteerd als een morele vraag. Je hebt geoordeeld of de rechter moreel/ethisch gezien correct of niet correct handelde.<br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Gevolg: vragen vanuit verschillende perspectieven</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Ten aanzien van deze casus zijn dus vanuit verschillende perspectieven vragen te stellen. Bijvoorbeeld:<br />
<br />
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Mag een rechter hardloopschoenen dragen onder zijn toga of is dit geen gezicht? (esthetische vraag)<br />
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Was de bus goedkoper dan met de auto gaan voor de rechter? (financiële/economische vraag)<br />
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Mag een rechter volgens het strafrecht een bekeuring worden gegeven indien hij door rood loopt als hij haast heeft (juridische vraag)<br />
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Is de rechter wel door glas gereden? (feitelijke vraag)<br />
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Behoort een rechter op tijd te komen of mag hij anderen laten wachten? (morele vraag)<br />
-<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Mocht deze rechter zijn collega’s even niet groeten gezien de haast die hij had? (morele vraag)<br />
<div>
<br />
Als iemand aan je vraagt "wat vind jij van deze casus?" stel je dan de vraag vanuit welk perspectief iemand dit beantwoord wil zien worden. Vraagt met name iemand om je morele mening of om je juridische mening als jurist?</div><div><br />
<span style="color: #3d85c6;"><b><a href="https://www.rechtsethiek.nl/p/ebook-juridische-beroepsethiek.html">>> inhoudsopgave</a></b></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-9596075696464551072012-08-01T09:08:00.000+02:002013-08-28T08:24:30.331+02:00Het verschil tussen hard cases en soft cases<div style="text-align: justify;">
In iedere vorm van beroepsethiek is het waardevol drie soorten morele dilemma's te onderkennen. Dit geldt ook voor de rechtsethiek/juridische beroepsethiek. Het betreft:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
1. Soft cases</div>
<div style="text-align: justify;">
2. Hard cases with consensus</div>
<div style="text-align: justify;">
3. Hard cases without consensus</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a name='more'></a><b>Soft cases</b><br />
<em>Soft cases</em> betreffen gevallen waarbij het voor een volwassen en opgeleid professional eigenlijk overduidelijk is hoe gehandeld dient te worden. Ongeacht de ethische theorie die gekozen wordt of bijvoorbeeld de levensbeschouwelijke achtergrond is de uitkomst van het dilemma evident. In de democratische samenleving zoals we die nu - anno 2008 - kennen, is een belangrijk ijkpunt de wet (dus excessen als WOII of de Apartheidwetten in Zuid Afrika even daargelaten).<br />
<br />
Weinig juristen dienen bijvoorbeeld overtuigd te worden dat een advocaat niet zijn collega mag vermoorden om eerder partner bij een kantoor te kunnen worden. In de ethische literatuur wordt in deze gevallen dan ook eerder gesproken van ethisch problematisch (in tegenstelling tot een ethisch dilemma): het is algemeen erkend hoe gehandeld dient te worden.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b>Hard cases with consensus</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<em>Hard cases with consensus</em> zijn morele dilemma's waarbij het niet direct duidelijk is hoe de jurist in kwestie dient te handelen maar waarbij er in de praktijk wel een bepaalde voorkeursoptie is ontstaan. Bij een dilemma als deze conflicteren meerdere waarden en belangen die allen in meer of mindere mate gerechtvaardigd zijn. Neem een advocate die bedreigd wordt door de tegenpartij: moet zij kiezen voor haar eigen veiligheid of moet ze toch gaan voor goede belangenbehartiging van haar eigen cliënt? Zowel haar eigen veiligheid als goede belangenbehartiging zijn belangrijke waarden. Hoe te handelen?<br />
<br />
Als een dilemma's vaker in de praktijk is voorgekomen, kan het voorkomen dat over het dilemma reeds is nagedacht. Dit zie je dan terug in tuchtrechtspraak, gedragscodes en/of literatuur. In de loop der tijd is hierdoor mogelijk een duidelijke consensus ontstaan over hoe gehandeld dient te worden.<br />
<br />
Typerend van dit soort dilemma's blijft echter dat zonder verdere bestudering van relevante literatuur of zonder verder onderricht dat de gewenste handelingsoptie niet direct kenbaar zou zijn geweest. Het is en blijft namelijk een lastige keuze.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b>Hard cases without consensus</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Hard cases without consensus </i>zien op dilemma's waarover nog geen gedeelde consensus bestaat. Het is aan het handelend subject (de advocaat, de notaris et cetera) om tot een juist handelen te komen.<br />
<br />
Aangezien de beroepsbeoefenaar wel tot verantwoording geroepen kan worden, is het belangrijk dat de afweging zo volledig mogelijk wordt gemaakt. Een goed middel hierbij is volgens sommige auteurs het volgen van een stakeholderanalyse-model. Bij de verantwoording staat niet de uitkomst van het dilemma voorop als wel de beoordeling of iemand in ieder geval erover heeft nagedacht (en waar mogelijk de morele kosten beperkt heeft gehouden).</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-2210619074261504362012-05-31T23:03:00.002+02:002013-09-17T10:09:14.582+02:0056. Mag een verdachte die spijt betuigt nooit in beroep gaan?<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Vandaag werd bekend dat Robert M., hoofdverdachte in de Amsterdamse zedenzaak, in beroep gaat tegen de uitspraak van de rechtbank. Ook het openbaar ministerie gaat in hoger beroep. De advocaat van de ouders, Richard Korver, gaf echter aan dat de ouders ontstemd zijn met het hoger beroep. Met name omdat Robert M. spijt had betuigd.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Korver:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq">
<div style="text-align: justify;">
"Dit bericht komt bij mijn cliënten toch wel over als een klap in het gezicht.[...] Een hoger beroep gaat zeker een jaar duren met alle media-aandacht van dien. [...] Ik zou willen dat de heren zich bezinnen op hun beslissing [...] <i>Het stelt ouders nogal teleur omdat ze de indruk hadden gekregen dat meneer Robert M, en zeker met het gooien van water naar de rechter toen die zij dat hij zijn spijtbetuiging niet geloofde, dat hij wel spijt had en als je wel spijt hebt moet je de consequenties kunnen aanvaarden van je daden en klaarblijkelijk ligt dat toch hier iets anders."</i></div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
De laatste uitspraak is interessant om op te reflecteren. Is het betuigen van spijt per definitie niet geloofwaardig als je na een uitspraak in eerste aanleg in hoger beroep gaat?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://www.bnr.nl/meernieuws/429600-1205/robert-m.-in-hoger-beroep">• <em>Robert M. in hoger beroep</em>, BNR, 31-05-2012</a></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-12085955823794509222012-05-24T23:20:00.000+02:002013-09-17T10:10:13.110+02:0055. Mag je privé-activiteiten van een verdachte, gevonden via een tap, opnemen in het dossier teneinde anderen te motiveren?<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
In de Spits stond vandaag een toegankelijk verhaal over het afluisteren van verdachten. Het bezwaar met afluisteren is dat verdachten vaak wel weten dat dit kan gebeuren en houden hier bewust rekening mee. Dit gaan ten koste van het nut van taps. Maar dit hoeft geen probleem te zijn, zo verhaalt het artikel, want vaak zijn de mensen in de omgeving van de verdachte minder op hun hoede. Zo zal een schoonmoeder het niet nalaten om over de telefoon in gesprek met haar zus te vertellen over het criminele vriendje van haar dochter.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een officier vertelt met een knipoog:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq">
<div style="text-align: justify;">
<i>"[...] criminelen zijn zelf slim maar ze vallen nou eenmaal op aantrekkelijke vrouwen, en niet bepaald op intelligente vrouwen. Maar misschien is dat deel van hun aantrekkelijkheid".</i></div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een strafrechtadvocaat wijst echter op de mogelijk misbruik die gemaakt wordt van taps.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq">
<div style="text-align: justify;">
<i>"En waarom belanden de sms'jes aan zijn minnares in het dossier? Dat is voor de verhoren. Zijn vrouw of vriendin krijgt dat te zien en is dan meteen een stuk minder loyaal aan de verdachte". En ja, dan praat een gangsterliefje wel.</i></div>
</blockquote>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een mooi dilemma. Stel, jij - als medewerker van het openbaar ministerie - zit in deze situatie. Ga je dan de sms'jes opnemen in het dossier?</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://krant.spitsnieuws.nl/spits/_main_/2012/05/24/006/article/article3_orig.html">• <em>Gangerliefje lult wel</em>, Spitsnieuws, 24-05-2012</a></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-17613927137362891882012-04-18T13:58:00.001+02:002013-09-17T10:10:57.707+02:0054. Mogen rechters en advocaten gezamenlijk een cursus geven?<div style="text-align: justify;">
Het geschil tussen De Piratenpartij en de stichting Brein gaat een nieuwe fase in nu De Piratenpartij Brein heeft gedagvaard. Ondertussen gonzen op internet allerlei complottheorieën over hoe het mogelijk is dat een rechter door de stichting Brein "zo gek is gekregen om via een ex parte-bevel een proxie ontoegankelijk te maken". </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een van de interessante vragen die gesteld worden is in hoeverre de betrokken (Haagse) rechtbank nog wel objectief en onafhankelijk is. De rechters die bij veel geschillen tussen de Stichting Brein en andere partijen betrokken zijn, zijn namelijk vaak dezelfde. Bouwen deze rechters dan bijvoorbeeld niet automatisch een band op met de advocaten van Stichting Brein die de schijn van onpartijdigheid zal raken? Wordt dit niet bevestigd doordat één van de rechters die vaak betrokken is bij deze geschillen zelfs samen met een van de advocaten van de Stichting Brein een cursus heeft gegeven? Het wrakingsverzoek van T-Mobile, KPN en Tele2 tegen de rechter in de zaak die aangespannen was door Brein werd in ieder geval eerder afgewezen. Ondertussen gaan er lijstjes met "rechters met twijfelachtige argumentaties" rond op internet.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Bijkomend punt: maken de advocaten van de Stichting Brein ondertussen ook nog eens oneigenlijk gebruik van de ex parte bevelen nu ze deze én zeer vaak gebruiken én vaak zwaarder aanzetten dan juridisch juist is?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Meer (mogelijk eenzijdige) informatie via onderstaande links. Ondertussen blijft het een mooie vraag: mag een rechter samen met een advocaat een cursus geven in een gespecialiseerd onderwerp wetende dat ze elkaar vaak tegenkomen gezien hun expertise? Een vraag mede interessant voor het vraagstuk hoe we ons rechtsstelsel efficiënter kunnen maken (zie weblog <i>Recht en Bestuur</i>):</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote>
<div style="text-align: justify;">
"Bouw verder op het succes van de Ondernemingskamer. Praktisch, gespecialiseerd, snel, maatwerk. Met externe experts achter de rechterstafel en neutraal vooronderzoek. Denk aan een Medische kamer, een Familiekamer, een Mediakamer. Specialiseren, differentiëren, naar behoefte van de samenleving, de branche of het rechtsgebied."</div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Is het rechtsstatelijk gezien wel verstandig om juridische specialisaties te krijgen?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://www.nujij.nl/internet/piratenpartij-dagvaardt-stichting-brein.16575939.lynkx#axzz1sOCnQYxF">• <em>Piratenpartij dagvaardt Stichting Brein</em>, NuJIJ, 16-04-2012</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://webwereld.nl/article/comments/id/110184">• <em>Rechter: TPB-proxy Piratenpartij direct offline</em>, Webwereld, 13-04-2012</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2012/04/piratenpartij_versus_brein_uit.html#comments">• <em>ARRR! Piratenpartij schiet BREIN naar de kelder</em>, GeenStijl, 17-04-2012</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://webwereld.nl/article/comments/id/110102">• <em>Ex parte verbod Pirate Bay-proxy is (on)terecht</em>, Webwereld, 06-04-2012</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://www.nrc.nl/rechtenbestuur/2012/04/14/toegang-tot-het-recht-is-overal-een-probleem/">• <em>Toegang tot het recht is overal een probleem</em>, NRC, 14-04-2012</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2012/04/populisme_maakt_rechtspraak_ka.html">• <em>Welja. Populisme maakt rechtspraak kapot</em>, GeenStijl, 10-04-2012</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://twitpic.com/1tb50b">• <em>Procederen en Contracteren in IE-zaken (cursus 2010)</em>, Twitpic, 03-06-2010</a></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-31179470691775033872012-04-13T23:36:00.000+02:002013-09-17T10:06:36.203+02:0053. Ga je beslag leggen op het huis, pensioen e.d. van een terminaal-doodzieke man?<div style="text-align: justify;">
Het dilemma spreekt eigenlijk wel voor zich. Maar maakt het nog uit of de beslaglegging voortkomt uit wangedrag of niet? Op de Telegraaf-site het nieuws dat inspireerde tot dit dilemma.</div>
<br />
<a href="http://www.telegraaf.nl/binnenland/11893754/__Miljoenenfraude_rond_bouwbaas__.html">• <em>Oplichtingszaak rond doodzieke bouwbaas</em>, Telegraaf, 12-04-2012</a>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-75269243819098575722012-04-13T21:19:00.001+02:002012-04-13T21:36:14.843+02:0052. Ga je afwijken van een bestemmingsplan als dit baanbehoud oplevert?Een mooi dilemma. In Grave dreigden zestig werknemers van een scheepswerf in Grave (bijna 13000 inwoners) hun banen te verliezen in verband met de verminderde vraag naar nieuwbouw en reparatie van schepen. Nu kon de werf een opdracht van veertig miljoen krijgen voor de bouw van twee passagiersschepen van 135 meter lang maar burgemeester en wethouders wilden hiervoor geen toestemming geven. Reden: de huidige vergunning staat alleen schepen van maximaal 110 meter toe.<br />
<br />
Moet je als gemeentebestuur nu de bouw van twee passagiersschepen van 135 meter gedogen? Of houd je vast aan het bestemmingsplan? En qua proces: wie betrek je als gemeentebestuur bij deze afweging? Ook de nationale overheid? Moet je het recht even terzijde schuiven als dit de banen van zestig werknemers veilig stelt? <br />
<br />
Na overleg met het ministerie van Economische zaken heeft het gemeentebestuur besloten om de situatie te gaan gedogen tot in ieder geval 2015.<br />
<br />
<a href="http://www.omroepbrabant.nl/?news/172681912/Scheepswerf+Grave+motie+van+treurnis+tegen+college+na+falen.aspx">• <em>Scheepswerf Grave: motie van treurnis tegen college na falen</em>, Omroep Brabant, 13-04-2012</a>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-87607953008899347062012-04-05T23:35:00.001+02:002012-04-12T23:07:39.145+02:00Minister Van Bijsterveldt: wet is wet, ook voor de wetgever.Toen bestuurslid Marten Kircz van onderwijsbond Aob in januari zware kritiek leverde op minister Marja van Bijsterveldt van onderwijs - "niet het intellectuele niveau heeft om minister van Onderwijs te zijn" - waren de rapen gaar. Tweede Kamerleden reageerden geschokt en eisten excuses van Kircz. Nu werd nog ter ondersteuning van deze uitspraak nog verwezen naar het opleidingsniveau van de minister (Verpleegkunde-a) maar dit was voor sommige politici niet genoeg. Omdat opleidingsniveau en intelligentie natuurlijk niet gelijk zijn aan elkaar is dit niet onterecht.<br />
<br />
Nu kwam de minister vandaag in het nieuws in verband met het conflict tussen de gemeente Amsterdam en minister Kamp. De Trouw opende vandaag met het bericht dat Amsterdam illegale jongeren een stageplek wil gaan aanbieden en daarmee bewust in botsing lijkt te komen met minister Kamp van Sociale zaken en werkgelegenheid. Minister Kamp had juist gesteld dat het verboden is om jongeren zonder verblijfsvergunning stage te laten lopen; onderwijsinstellingen en werkgevers die daaraan meewerken kunnen een boete krijgen van (om te beginnen) 8000 euro.<br />
<br />
Het probleem: de CDA-minister Van Bijsterveldt verkondigde - gelijk aan een meerderheid in de Tweede Kamer inclusief de CDA-fractie - in 2010 een ander geluid (zie uitzending NOS).<br />
<br />
O.a. via BNR is echter te horen hoe de minister deze draai tot "stage = werk" verdedigde:<br />
<blockquote>"[...] De wet geeft aan dat stages arbeid is dat betekent dat voor illegale jongeren stages niet mogelijk is volgens de wet. [...] Als minister van onderwijs heb ik ook te maken met de wet. De wet is klip en klaar. Stages is arbeid. En dat betekent dat daar ook de grens ligt. [...] <b>Scholen, werkgevers en iedereen in Nederland moet zich houden aan de wet. Dat geldt voor het kabinet en dat geldt voor mensen in het land.</b>"</blockquote>Een legalistische drogreden in het kwadraat? Wat de wet stelt hoeft moreel gezien immers niet juist te zijn. Maar het overtuigt nog minder als je verwijst naar de wet als je zelf wetgever bent. <br />
<br />
Terzijde en enigszins inconsistent, maar dat ons kabinet dit toch wel inziet, bleek vandaag. Aangaande de amnestiewet in Suriname geldt volgens het kabinet immers dat deze democratisch gekozen wet niet per definitie de juiste wet is. Maar waarom wordt dit argument wel gebruikt als het een illegale jongere betreft die een stage gaat lopen? <br />
<br />
<a href="http://www.rijksoverheid.nl/regering/het-kabinet/bewindspersonen/marja-van-bijsterveldt-vliegenthart/cv
">• <em>CV Minister Van Bijsterveldt</em>, Rijksoverheid</a><br />
<a href="http://www.trouw.nl/tr/nl/4500/Politiek/article/detail/3236393/2012/04/05/Amsterdam-wijkt-niet-voor-Kamp.dhtml">• <em>Amsterdam wijkt niet voor Kamp</em>, Trouw, 05-04-2012</a><br />
<a href="http://www.bnr.nl/?player=archief&fragment=201204052038291800">• <em>Reactie minister Van Bijsterveldt</em>, BNR, 05-04-2012</a><br />
<br />
<object width="400" height="300"><param name="movie" value="http://s.nos.nl/swf/embed/nos_video_embed.swf?tcmid=tcm-5-1241294"></param><param name="wmode" value="transparent"></param><param name="allowScriptAccess" value="always"></param><param name="allowfullscreen" value="true"></param><embed src="http://s.nos.nl/swf/embed/nos_video_embed.swf?tcmid=tcm-5-1241294" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="400" height="300" allowfullscreen="true" allowScriptAccess="always"></embed></object><br />
<br />
<object width="400" height="300"><param name="movie" value="http://s.nos.nl/swf/embed/nos_video_embed.swf?tcmid=tcm-5-1240970"></param><param name="wmode" value="transparent"></param><param name="allowScriptAccess" value="always"></param><param name="allowfullscreen" value="true"></param><embed src="http://s.nos.nl/swf/embed/nos_video_embed.swf?tcmid=tcm-5-1240970" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="400" height="300" allowfullscreen="true" allowScriptAccess="always"></embed></object><br />
<br />
PS. Voor de juristen onder ons een breinbreker: als een stage door de overheid als werk wordt gekwalificeerd, hebben stagiaires dan ook recht op het minimumloon?Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-3353364592501476791.post-24442208520332791632012-03-27T12:50:00.001+02:002012-04-12T23:06:15.557+02:0051. Werkzaam bij de rechtbank maar als hobby schaars geklede dames in de rechtbank fotograferen, mag dat?Mag je als medewerker van de rechtbank dames uitnodigen en deze naakt fotograferen in de rechtbank? Ophef in België. De betrokken werknemer is ondertussen opgepakt en weer op vrije voeten gesteld. Maar het onderzoek loopt nog. De foto's zijn ondertussen te zien via o.a. Geenstijl. Sommige media suggereren een 1 april-grap.<br />
<br />
Hebben we hier trouwens te maken met een moreel dilemma?<br />
<br />
<a href="http://www.parool.nl/parool/nl/287/OPMERKELIJK/article/detail/3231372/2012/03/26/Belgisch-OM-woest-om-naaktfoto-s-in-rechtbank.dhtml">• <em>Belgisch OM woest om naaktfoto's in rechtbank</em>, Parool, 27-03-2012</a><br />
<a href="http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20120326_00140646">• <em>Naaktfoto's in de rechtbank</em>, Nieuwsblad.be, 26-03-2012</a><br />
<a href="http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20120326_114">• <em>Werknemer die naaktfoto's nam in gerechtsgebouw vrijgelaten</em>, Nieuwsblad.be, 26-03-2012</a><br />
<a href="http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2012/03/uitgelekt_de_belgische_rechtba.html">• <em>UITGELEKT. De Belgische Rechtbank Naaktfotoos</em>, GeenStijl, 27-03-2012</a>Unknownnoreply@blogger.com