In de praktijk
Hoofddoekverbod binnen de rechtbank (argumenten)
Mag je als medewerker van de rechterlijke macht je religieus uiten? Het nieuwe minderheidskabinet vindt van niet en lijkt met een hoofdoekverbod te komen. Nu is dit een lastige kwestie. Daarom een klein overzicht van argumenten.
De belangrijkste argumenten waarbij de meest fundamentele voorop staan (aan de lezer om ze op waarde te schatten):
Voor een verbod:
- Een rechter moet rechtspreken: oordelen op basis van het recht. Eigen opvattingen doen dan ook niet ter zake (of dit in de werkelijkheid ook mogelijk is, wordt bestreden door sommige rechtsrealisten). Een rechter moet voorkomen dat betrokkenen de indruk krijgen dat bij hem of haar wel bepaalde (levensbeschouwelijke) opvattingen voorrang hebben. Of dit nu vrij gekozen is of niet. De toga als symbool: de eigen persoon wordt in het donker gezet ter faveure van de rol. Eigen persoonlijke opvattingen tellen niet.
- Het tonen van religieuze symbolen kan de indruk wekken dat de rechter bevooroordeeld is naar mede-gelovigen die voor de rechter verschijnen. De schijn wordt gewekt dat de rechter niet onpartijdig is.
- Scheiding kerk en staat in het algemeen.
- Hieraan gerelateerd: je zet de deur open voor andere levensbeschouwelijke vormen van onze rechtsstaat (met name de Islamitische sharia). Dit is niet wenselijk gezien genoemde scheiding kerk en staat.
- Andere rechters mogen ook niet met een petje op zitten (interessant aan dit argument is dat het normaal gebruikt wordt om hoofddoeken in het publieke domein toe te staan). Waarde: gelijkheid.
- Het geeft geen goed voorbeeld aan burgers hetgeen ook een taak is van de overheid. Het wekt namelijk de indruk van onderdrukking (symbolische waarde van de hoofddoek).
- Het dragen van een hoofddoek is niet essentieel voor een goede Islamitische geloofsbeleving. Je kunt ook goed moslim zijn zonder hoofddoek. Het dragen van een hoofddoek is eerder een culturele keuze. Dit moet je voorkomen.
- Je zet de deur open voor andere uitingen. Dit moet je voorkomen (met name de boerka wordt hiermee bedoeld).
Tegen een verbod:
- Het niet mogen uiten van het geloof maakt nog niet dat iemand zijn of haar levensbeschouwelijke opvattingen uitschakelt. Sterker: het is - normaal gesproken - een eigenschap van het aanhangen van een religie dat dit iemands gehele leven bepaald. Het is beter om dan wel te zien wat iemand gelooft want hierdoor krijgen belanghebbenden een signaal om ook om deze reden kritisch te kijken naar de uitspraak. Is er geen sprake van belangenverstrengeling? Worden er geen buitenrechtelijk argumenteren gebruikt?
- Mogelijk sprake van schending van de mensenrechten (godsdienstvrijheid)
- Het geeft een goed voorbeeld hetgeen ook een taak is van de overheid. Het toont geëmancipeerde vrouwen die hun eigen en weloverwogen keuzes maken (symbolische waarde van de hoofddoek). Nederlandse moslima zijn niet fundamentalistisch. Andere Islamitische vrouwen zullen door een verbod zich juist geremd voelen in hun emancipatie.
- Rechtspraak moet een afspiegeling vormen van de samenleving. Ook vrouwen met een hoofddoek vallen hieronder.
- De wet verbiedt het niet (al is dit nu net de discussie).
- Hier had bij het aannemen van de jurist reeds rekening mee gehouden kunnen worden. Achteraf hier een punt van maken is een schending van vertrouwen.
- Andere levensbeschouwelijke uitingen staan niet ter discussie. Hoe wordt tegen keppeltjes aangekeken? En het dragen van een kruisje. En hoe moeten we tegen tatoeages aankijken?
Komt er een verbod? Andere argumenten? We wachten de dag af.
De volgende vraag is mogelijk of getuigen wel een hoofddoek mogen dragen. In Australië staat de getuige in boerka in ieder geval ter discussie.
- 'Kabinet komt met algeheel boerkaverbod', Ad, 30-09-2010
- Judge to rule on burka in courtroom, ABC News, 05-08-2010
De belangrijkste argumenten waarbij de meest fundamentele voorop staan (aan de lezer om ze op waarde te schatten):
Voor een verbod:
- Een rechter moet rechtspreken: oordelen op basis van het recht. Eigen opvattingen doen dan ook niet ter zake (of dit in de werkelijkheid ook mogelijk is, wordt bestreden door sommige rechtsrealisten). Een rechter moet voorkomen dat betrokkenen de indruk krijgen dat bij hem of haar wel bepaalde (levensbeschouwelijke) opvattingen voorrang hebben. Of dit nu vrij gekozen is of niet. De toga als symbool: de eigen persoon wordt in het donker gezet ter faveure van de rol. Eigen persoonlijke opvattingen tellen niet.
- Het tonen van religieuze symbolen kan de indruk wekken dat de rechter bevooroordeeld is naar mede-gelovigen die voor de rechter verschijnen. De schijn wordt gewekt dat de rechter niet onpartijdig is.
- Scheiding kerk en staat in het algemeen.
- Hieraan gerelateerd: je zet de deur open voor andere levensbeschouwelijke vormen van onze rechtsstaat (met name de Islamitische sharia). Dit is niet wenselijk gezien genoemde scheiding kerk en staat.
- Andere rechters mogen ook niet met een petje op zitten (interessant aan dit argument is dat het normaal gebruikt wordt om hoofddoeken in het publieke domein toe te staan). Waarde: gelijkheid.
- Het geeft geen goed voorbeeld aan burgers hetgeen ook een taak is van de overheid. Het wekt namelijk de indruk van onderdrukking (symbolische waarde van de hoofddoek).
- Het dragen van een hoofddoek is niet essentieel voor een goede Islamitische geloofsbeleving. Je kunt ook goed moslim zijn zonder hoofddoek. Het dragen van een hoofddoek is eerder een culturele keuze. Dit moet je voorkomen.
- Je zet de deur open voor andere uitingen. Dit moet je voorkomen (met name de boerka wordt hiermee bedoeld).
Tegen een verbod:
- Het niet mogen uiten van het geloof maakt nog niet dat iemand zijn of haar levensbeschouwelijke opvattingen uitschakelt. Sterker: het is - normaal gesproken - een eigenschap van het aanhangen van een religie dat dit iemands gehele leven bepaald. Het is beter om dan wel te zien wat iemand gelooft want hierdoor krijgen belanghebbenden een signaal om ook om deze reden kritisch te kijken naar de uitspraak. Is er geen sprake van belangenverstrengeling? Worden er geen buitenrechtelijk argumenteren gebruikt?
- Mogelijk sprake van schending van de mensenrechten (godsdienstvrijheid)
- Het geeft een goed voorbeeld hetgeen ook een taak is van de overheid. Het toont geëmancipeerde vrouwen die hun eigen en weloverwogen keuzes maken (symbolische waarde van de hoofddoek). Nederlandse moslima zijn niet fundamentalistisch. Andere Islamitische vrouwen zullen door een verbod zich juist geremd voelen in hun emancipatie.
- Rechtspraak moet een afspiegeling vormen van de samenleving. Ook vrouwen met een hoofddoek vallen hieronder.
- De wet verbiedt het niet (al is dit nu net de discussie).
- Hier had bij het aannemen van de jurist reeds rekening mee gehouden kunnen worden. Achteraf hier een punt van maken is een schending van vertrouwen.
- Andere levensbeschouwelijke uitingen staan niet ter discussie. Hoe wordt tegen keppeltjes aangekeken? En het dragen van een kruisje. En hoe moeten we tegen tatoeages aankijken?
Komt er een verbod? Andere argumenten? We wachten de dag af.
De volgende vraag is mogelijk of getuigen wel een hoofddoek mogen dragen. In Australië staat de getuige in boerka in ieder geval ter discussie.
- 'Kabinet komt met algeheel boerkaverbod', Ad, 30-09-2010
- Judge to rule on burka in courtroom, ABC News, 05-08-2010
