Welkom
Een rechtsstaat staat of valt (ook) met de mensen die hier door hun handelen inhoud en uitstraling aan geven: juristen. Wat echter goed handelen is voor een jurist, is nog best een lastig vraagstuk. Desondanks gelden voor veel juridische beroepen gedragsregels. Soms zijn deze expliciet vastgelegd, soms zijn deze meer impliciet. Soms hebben ze een verplicht karakter, soms meer vrijwillig. Maar waarover weer van mening kan worden verschilt.
Om hier inzicht in te krijgen, vind je op deze site meer informatie over de volgende onderwerpen:
1. Gedragsregels / tuchtrecht
Voor een aantal juridische beroepen gelden (dus) om te beginnen specifieke beroepsethische regels. Het zijn gedragsregels die kleur geven aan of zelf vormend zijn voor het beroep. En soms aanwijsbaar afwijken van wat van een gewoon burger verwacht mag worden. Indien een advocaat bijvoorbeeld weet dat zijn cliënt iemand vermoord heeft, dan hoeft hij dat niet te zeggen (uitzonderingen daargelaten). Voor buitenstaanders kan dit vreemd zijn. Ondertussen vindt iedereen rechtsbescherming wel weer een belangrijke grondwaarde van onze rechtsstaat.
2. Morele dilemma's voor juristen
Iedere jurist kan tegelijkertijd - juist gezien de geldende gedragsregels - met morele dilemma's te maken krijgen. Morele kwesties waarbij de jurist moet kiezen tussen meerdere handelingsopties die allemaal nastrevenswaardig zijn. Enerzijds wil bijvoorbeeld een jurist zich maximaal inzetten voor een cliënt maar anderzijds heeft de jurist te maken met allerlei grenzen die gesteld worden door zijn kantoor (tijd om een zaak af te handelen) of het thuisfront (partner, kinderen). Welke keuze is dan de juiste? Of misschien een betere vraag: waar moet de jurist in kwestie in ieder geval in zo'n situatie rekening mee houden? En hoe vervolgens te handelen?
Het is trouwens soms nog best lastig om vast te stellen waar recht overgaat in ethiek. In wet- en regelgeving zijn allerlei begrippen opgenomen met een ethische connotatie. Wat is nu precies "redelijkheid en billijkheid", "goed werkgeverschap", "behoorlijk bestuur"? Voor een deel zijn deze begrippen juridisch vormgegeven maar voor een deel lijkt er ook morele ruimte te zijn. Of is dit een foute voorstelling van wat recht is en zijn recht en ethiek van elkaar gescheiden?
Dat iets geldend recht is, maakt in ieder geval voor veel mensen het nog niet moreel juist. Rechtmatig is niet hetzelfde als rechtvaardig. Het kan in ieder geval waardevol zijn om als jurist na te denken over in hoeverre bepaalde wet- en regelgeving of beslissingen rechtvaardig zijn. In hoeverre is de AVG - of bepaalde regels hierbinnen - nu een rechtvaardige regeling? En in hoeverre is ons arbeidsrecht moreel juist? En al komt het nog zelden voor (maar voor het beeld wel duidelijk): in hoeverre is het rechtvaardig als een verdachte op basis van vormfouten vrijkomt?
Op deze site vind je (soms in conceptvorm) meer informatie over deze onderwerpen.